Cijanoza

Cijanoza je pojam koji označava plavkastu boju kože i sluznica, a posljedica je povećane koncentracije neoksigeniranog hemoglobina (redukovani) ili derivata hemoglobina u krvi.

Reducirani hemoglobin ima jednu spektrometrisku maksimalnu apsorpciju,tamniji je i plavocrven.

Cijanozu možemo zapaziti ako je koncentracija redukovanog hemoglobina veća od 5gr./100ml krvi (krv između arterijske i venske).

Na pojavu cijanoze utiče apsolutna koncentracija redukovanog hemoglobina, pa je cijanoza češća kod policitemije nego kod anemije.

Derivati hemoglobina također izazivaju cijanozu u koncentraciji od 1.5 gr./100 ml krvi za methemoglobin i 0,5 gr./100 ml krvi za sulfhemoglobin.

Cijanoze može biti centralna i periferna, a najizrazitija je na usnama, ušima, prstima i obrazima, zatim na sluznici usta, mrežnici oka itd.

Centralna cijanoza:

Je uzrokovana povećanom koncentracijom redukovanog ili abnormalnog hemoglobina u krvi, a najčešći uzroci koji dovode  do tog stanja su:

• Smanjen parcijalni pritisak o2 u udahnutom vazduhu (velika nadmorska visina)
• Poremećaji respiratorne funkcije (hipoventilacija, perfuzija slabo ventiliranih dijelova pluća, poremećaj difuzije o2 na alveo-kapilarnoj memebrani).
• Anatomsko desno-lijevi spoj cirkulacije krvi (prirođene greške srca, arteri-venske fistule u plućima).
• Promjene u molekuli hemoglobina (strukturne varijacije sa smanjenim afinitetom za o2, abnormani derivati hemoglobina, methemoglobinemija i sulfhemoglobinemija

Cijanoza trupa i nogu: Eismengerov  sindrom u bolesnika sa perzistentnim ductus arteriosus, a ako je zahvaćena i lijeva ruka onda ductus arteriosus  prolazi iznad iznad arterije subclavie. Ukoliko je cijanoza izrazitija na rukama nego na nogama onda se radi o kompletnoj transpoziciji velikih arterija sa preduktalnom koartrakcijom aorte, pulmonalnom hipertenzijom i obrnutim tokom desaturirane krvi u donje dijelove tijela kroz prolazni ductus arteriosus.

Periferna cijanoza:

Ili akrocijanoza je stanje kada imamo normalnu oksigenaciju krvi, ali je zbog sporog proticanja krvi kroz tkiva povećana ekstrakcija o2 , sa povišenjem koncentracije reduciranog hemoglobina u kapilarnoj i venskoj krvi.

Najčešći uzroci periferne cijanoze su:

• Izlaganje hladnoći
• Smanjen minutni volumen
• Arterijska opstrukcija ili spazam
• Venska opstrukcija
• Vazokonstrikcija
• Kardijalna dekompenzacija
• Tipični flebotrombitis

Dijagnoza:

Se postavlja na osnovu:

• Anamneze
• Fizikalnog pregleda
• Laboratorijski nalazi
• Analiza po2
• EKG
• RTG
• Ehokardijografija
• Spirometrija
• Kateterizacija
• Angiografija

Ako nisu zahvaćene usne i usna šupljina tada se najvjerovatnije radi o perifernoj cijanozi.

Periferna cijanoza prolazi masažom.