Reapsorpcija

Glomerularni filtrat koji nastaje filtracijom plazme kroz glomerularnu mebranu, pri prolasku kroz tubularni sistem mijenja svoj sastav jer se neke tvari reapsorbiraju iz glomerulnog filtrata, dok se druge dodatno sekretuju (seceniraju) u filtrat. Tako nastaje definitivni urin. Tako je:

DEFINITIVNI URIN = GF – REAPSORPCIJA + SEKRECIJA

U pojedinim dijelovima tubularnog sistema postoji različit opseg reapsorpcije i sekrecije vode i otopljenih tvari. U mehanizmu nastanka definitivnog urina učestvuju i pasivni i aktivni transport tvari, tj. difuzija, osmoza, primami i sekundami aktivni transporti odnosno kontratransport kao i pinocitoza.

U proksimalnim kanalićima se reapsorbira 65 % filtrata. Svojom građom stanice proksimalnih kanalića su prilagođene ovoj funkciji. One imaju jako puno mitohondrija, a na luminalnoj površini imaju gustu četkastu prevlaku na kojoj se nalazi veliki broj proteinskih kanala i nosača.

U proksimalnim kanalićima se vrši:

• reapsorpcija natrija sa kojim se u kotransportu reapsorbiraju glukoza i aminokiseline, dok u donjoj polovini proksimalnih kanalića natrij ide u kotransportu sa ionima klora. Reapsorpciju natrija prati zbog osmotskog efekta i reapsorpcija vode.
• sekrecija iona H+ u kontratransportu sa jonima natrija
• sekrecija produkata metabolizma, produkata razgradnje hemoglobina i produkata razgradnje organskih kiselina
• sekrecija lijekova (penicilin, aspirin … ).

Tanki segment Henleove petlje:

Njegov zid je propustljiv za vodu, a slabo propustkjiv za otopljene supstane. Znači da se u tom segmentu vrši slaba reapsorpcija tvari.

Debeli segment Henleove petlje:

Njegov zid je apsolutno nepropustljiv za vodu, dok se otopljene tvari jako dobro reapsorbiraju (Na, Cl i K u kotransportu, kalcij, bikarbonati, magnezij). U njemu se reapsorbira 25% filtrata i njegove stanice imaju jako puno mitohondrija.

Na debeli segment se nastavlja distalni kanalić koji možemo podijeliti na dva dijela:

• prvi dio je dilucijski segment koji ima iste osobine kao debeli segment Henleove petlje
• drugi dio je završni distalni kanalić koji ima iste osobine kao kortikalni sabimi kanalić koji se nastavlja na distalni.

Njih grade dvije vrste stanica: glavne i umetnute.

Glavne stanice vrše reapsorpciju Na u zamjenu za ione K, pod djelovanjem aldosterona (mineralokortikoid kore nadbubrega). Umetnute stanice vrše sekreciju iona vodika, i to primarnim aktivnim transportom, koirštenjem ATP-a, u zamjenu za jone kalija. Ovi dijelovi su nepropusni za vodu samo kada nema ADH – on povećava propusnost ovih kanalića, odnosno dijelova za vodu.

Na kortikalne sabime cijevi nastavlja se medularna sabima cijev. Njene osobine su:

• propustljivost za vodu samo u prisustvu ADH
• sekrecija iona H+ primarnim aktivnim transportom čime se vrši zakiseljavanje urina
• medularne cijevi su propusne za ureu u odnosu za kortikalne distalne kanaliće

10% filtrata se reapsorbira u području medularne cijevi.

Veličinu reapsorpcije u peritubularne kapilare određuje omjer sila koje potiču reapsorpciju kroz zid peritubularnih kapilara i sila koje joj se opiru.

• Hidrostatski pritisak u peritubularnim kapilarama (približno 13 mmHg) – opire se filtraciji
• Hidrostatski pritisak u bubrežnom intersticiju (oko 5 mmHg) – potiče reapsorpciju.
• Koloido–osmotski pritisak plazme u peritubularnim kapilarama (oko 33 mmHg) – potiče reapsorpciju
• Koloido–osmotski pritisak bjelančevina u bubrežnom intersticiju (oko 15 mmHg) – opire se

Netoreapsorpcijski pritisak reapsorpcije je zbir hidrostatskih i koloido–osmotskih sila koje potiču reapsorpciju kroz zid peritubularnih kapilara ili joj se opiru. Iznosi oko 10 mmHg.

Netoreapsorpcijski pritisak=(KOP +HP )–(HP +KOP )

Gdje je:

• HP – hidrostatski pritisak u peritubularnim kapilarama
• HPIT – hidrostatski pritisak u bubrežnom intersticiju
• KOP – koloido–osmotski pritisak u peritubularnim kapilarama
• KOP – koloido–osmotski pritisak u bubrežnom intersticiju