Djelovanje UV zračenja na organizam

 

UV zračenje spada u optički spektar EM zračenja i obuhvata talasne dužine od 400-13,6 nm.

To zračenje ima snažna biološka dejstva na organizam i prema djelovanju na organizam možemo razlikovati tri talasna područja UV zračenja:

1. 400-315 nm slabo biološko dejstvo
2. 315-280 nm snažno dejstvo na kožu i opšte antirahitično dejstvo
3. 280-200 nm hemolitičko dejstvo, razlaganje tkivnih bjelančevina i poremećaji metabolizma

Zračenje 380-290 nm ima kancerogeno dejstvo.

Djelovanje na kožu

UV zračenje do 220nm talasne dužine apsorbuje rožnati sloj kože, a zračenja 220-330 nm prodiru dublje i do svih slojeva kože. Zračenja talasne dužine 330 nm do vidljivog spektra prodiru do kapilara i apsorbuju se u krvi. Tako je moderno shvatanje da UV zračenje od 220 nm do vidljivog spektra (do 400nm) ima štetno dejstvo na kožu.

Ako preovladava zračenje većih talasnih dužina na koži se obično poslije 6-8 sati od djelovanja stvara eritem koji iščezava za oko 24h ostavljajući trajniju pigmentaciju.

Djelovanje kratkotalasnog UV zračenja: eritem se pojavljuje i iščezava brže ali je bolan i ne ostavlja pigmentaciju.

Za djelovanje UV zračenja posebno je bitno napomenuti da UV zračenje može neke supstance da promjeni i učini ih štetnim za organizam. Te supstance koje su osjetljive na djelovanje UV zračenja nazivaju se fotodinamske supstance (npr. eozin, eritrozin, fluorescin itd.)

U medicini imamo primjer kada postoji poremećaj metabolizma porfirina da se stvaraju fotodinamske supstance endogenog porijekla koje pod uticajem UV zračenja postaju  izuzetno toksične i javljaju se reakcije na koži u vidu upalnih, ulcerativnih i čak nekrotičnih promjena.

Djelovanje na oči

UV zračenje talasnih dužina ispod 320 nm su značajan etiološki faktor profesionalnih oboljenja varioca. Naime ako varioc radi bez zaštitne maske UV zračenje oštećuje konjuktive iris i retinu i nastaje oboljenje koje spada u fotooftalmije.

Nekoliko sati nakon djelovanja UV talasa jave se bolovi izuzetno jaki u oku sa osjećajem stranog tijela u oku, te glavobolja, fotofobija i poremećaji vida, a objektivno se primijete otok i crvenilo očnih kapaka, hiperemija i edem konjuktive, blefarospazam i suženje.

Period bolova traje 1-6 dana.