NAGS

Definicija:

Nedostatak enzima N-acetilglutamat sintetaze je jedan od poremećaja ciklusa ureje.

Etiopatogeneza:

Poremećaji ciklusa ureje su nasljedni metabolički poremećaji uzrokovani nedostatkom jednog od 6 enzima uključenih u sintezu ureje. Ciklus ureje je niz enzimskih reakcija kojima se iz tijela eliminira višak dušika. Pri tom se amonijak, koji nastaje iz aminokiselina, ugrađuje na početku ciklusa u karbamilfosfat, a na kraju ciklusa sintetizira se ureja koja se izlučuje mokraćom. Nedostatak pojedinih enzima dovodi do nakupljanja toksičnog amonijaka što uzrokuje nepopravljivo oštećenje mozga, komu i naposljetku smrt.

Enzim N-acetilglutamat sintetaza (NAGS) aktivira ciklus ureje. U slučaju NAGS deficijencije aktivnost ovog enzima može biti potpuno ili djelomično poremećena.

Nedostatak N-acetilglutamat sintetaze se nasljeđuje autosomno recesivno. Gen zadužen za kodiranje N-acetilglutamat sintetaze nalazi se na 17. kromosomu.

Nedostatak N-acetilglutamat sintetaze je rijetka nasljedna metabolička bolest. Učestalost poremećaja ciklusa ureje zahvaća od 1:25 000 do 1:50 000 rođenih. NAGS deficijencija je najrjeđa među njima.

Klinička slika:

U slučaju potpunog nedostatka aktivnosti enzima bolest se manifestira nekoliko sati nakon rođenja. Početni simptomi visoke razine amonijaka su nespecifični; slabo sisanje s često naglim pogoršanjem u obliku nestabilne termoregulacije i disanja, povraćanje. Akutno povišenje koncentracije amonijaka izaziva povraćanje, hipertoniju mišića, nemir, ubrzano disanje, poremećaj svijesti sve do kome i smrti.

U slučaju djelomičnog nedostatka enzima klinička slika bolesti varira. Simptomi se javljaju u dojenačkoj dobi ili kasnije. Prevladavaju slab apetit, povraćanje, ubrzano disanje, nezainteresiranost za okolinu, zaostajanje u rastu i razvoju. Dugotrajno povišene razine amonijaka u krvi oštećuju mozak što se očituje propadanjem mentalnih funkcija i različitim neurološkim ispadima.

Pravodobna dijagnoza može spriječiti oštećenje mozga.

Dijagnoza:

Kod sumnje na nedostatak N-acetilglutamat sintetaze provjerava se razina amonijaka u krvi. Dijagnoza se potvrđuje na temelju rezultata biopsije jetre i/ili DNA testiranja.

Liječenje:

Cilj liječenja je uklanjanje viška amonijaka. Danas postoji specifična terapija koja aktivira ureja ciklus i smanjuje razinu amonijaka.