Limfedem

Limfedem
Limfedem
Limfedem
Limfedem

Definicija:

Limfedem je progresivno oticanje medjućelijskog tkiva, odredjenog dijela tijela, najčešće  jednog ili više ekstremiteta, trupa, glave, genitalija, gdje se u medjućelijskom prostoru nagomilava limfa, jer ne može da se odlije limfnom niti venskom cirkulacijom. Limfedem je teško, hronično, progresivno, dugotrajno i neizlječivo oboljenje.

Etiopatogeneza:

Ljudsko tijelo je vodeni rastvor elektrolita rastvoren u tri odeljka – intravaskularni, intersticijski, intracelularni. Višak tečnosti koji ima tendenciju da se akumulira u intersticijumu venski sistem cirkulacije drenira oko 90%,  a limfnom cirkulacijom se  tečnost intersticijuma drenira oko 10% u normalnim uslovima zdravog organizma, jedino limfom se dreniraju  velike molekule intersticijuma. Limfedem sadrži visoku koncentraciju proteina (> 1g % ) pa se naziva i ”visokoproteinski ” edem.

Limfnim sistemom iz intersticijuma se odstranjuje:

  • suvišna voda
  • elektroliti ( koji nisu vraćeni u cirkulaciju venskim kapilarima)
  • makromolekule
  • proteini
  • ćelije inflamacije i tumora ili njihovi fragmenti

Limfni sistem pored primarne uloge – održanja protoka limfe, ima ulogu filtra protiv invazije antigena, funkciju čuvara proteina (75-150 gr proteina dnevno se vrati u venski krvotok) i ulogu čistača lipoproteina sa intime krvnih sudova (antiaterosklerotska funkcija). Dakle, limfni sistem održava homeostazu ekstracelularnog prostora intersticijuma, bitan je u prevenciji infekcija i oslobadja tijelo od vode, proteina i bakterija. Limfedem u hroničnom stadijumu karakteriše povećano nakupljanje proteina u intersticijumu, oni povlače za sobom vodu i pojačavaju edeme ali i aktiviraju makrofage te izazivaju autoimunu  inflamatornu reakciju zbog čega se danas limfedem posmatra kao regionalna nesistemska kolagenoza. Limfedem vodi ka narušavanju kvaliteta života i pacijent vremenom biva onesposobljen kako fizički tako i psihološki dok i finansijska izdavanja za liječenje takodje nisu mala.

Učestalost limfedema: primarni limfedem se javlja oko 1% populacije, a 2,5-5%  ljudi u svijetu ima neki oblik limfedema.   Epidemiologija prema WHO – jedna od 20-25 osoba na svijetu ima neku vrstu limfedema, takodje je prisutno 30 miliona primarnog limfedema, a 20 miliona je postmastektomni limfedem. Limfedem je čest i dugo godina ( čak i poslije 30 godina) nakon inicijalnog oštećenja limfnih sudova ili nodusa, a za to vrijeme normalnog funkcionisanja osobe.

Anatomija

Limfni sistem je sastavljen od limfnih sudova, limfnih čvorova, limfatičnih organa i grupisanog limfoidnog tkiva, te kako je pridodat imunološkom sistemu, osnovna uloga mu je očuvanje i održanje homeostaze unutrašnje sredine tijela i odbrana organizma od infekcije.
Sastav limfe jednak je sastavu medjućelijske tečnosti dijela tijela iz kog limfa otiče i bogata je bjelančevinama ( oko 20 g/l ili više ), masnim kapljicama regije gastrointerstinalnog trakta, elektronima.

Limfni sistem čine

  • limfni kapilari
  • sabirni limfni sudovi, nastaju spajanjem kapilara i mogu biti:
    1. aferentni ili prenodalni, dovode limfu sa periferije do limfnih čvorova
    2. eferentni ili postnodalni, nose limfu od limfnih čvorova
  • limfna stabla ili trunkusi
    1. podprečažna ( truncus intestinalis i truncus lumbalis  dexter et sinister )
    2. nadprečažna ( truncus subclavius,truncus jugularis,truncus bronshomediastinalis )
  • limfni kanali ili duktusi  (ductus thoracicus, ductus lymphaticus dexter)
  • limfni čvor

Limfna cirkulacija je globalno  podjeljena na: površni i duboki limfni sistem.  Površni se nalazi  epifascijalno (iznad fascije mišića), drenira limfu iz kože i podkožnog tkiva što čini 15% ukupne limfne mreže. Duboki se nalazi subfascijalno, prati magistralne krvne sudove, drenira limfu iz organizma isključujući kožu. Limfedem se po pravilu skoro isključivo javlja u površnom sistemu limfne cirkulacije.

Limfni sistem

Osnovna funkcija je povratak tečnosti iz intersticijuma u sistemsku cirkulaciju. Limfnim sistemom se kontroliše:   koncentracija proteina u intersticijalnoj tečnosti, zatim volumen i pritisak  intersticijske tečnosti. Onoliko koliko se plazme i plazmatskih proteina filtrira iz kapilarnog korita isto toliko se limfnim putem vraća u sistemsku cirkulaciju.

Limfni tok

Najveći tok limfe je pri atmosferskom pritisku od  0 mmHg a normalan pritisak limfe je  – 3 mmHg. Limfni protok se povećava sa povećanjem kapilarnog pritiska, povećanjem koloido-osmostskog pritiska intersticijalne tečnosti i povećanjem permeabilnosti kapilara. Povećanje toka limfe je omogućeno kontrakcijom okolnih skeletnih mišića, pokretima dijelova tijela, pulzacijom obližnjih arterija, spoljnjom kompresijom, kontrakcijom glatke muskulature unutarnjih organa, povećanom dubinom disanja i masažom. Limfotok predstavlja verovatno najfiniji mehanizam u ljudskom tijelu.

Uzroci  stvaranja limfedema

  • redukcija limfnih puteva (gubitak, prekid)
  • hipertrofija ili hiperplazija limfnih puteva
  • obstrukcija limfatika  (malignom bolešću, ožiljak od limfadenektomie, radioterapije ili infekcije).

Limfni sistem je sigurnosni sistem faktor  protiv preopterećenja tečnošću i spriječava nastanak edema.

  • dinamička insuficijencija  usljed povećanja volumena. Dakle, tu limfatično opterećenje prevazilazi transportni kapacitet (zdravog) limfnog sistema, a tečnost se akumulira u intersticijumu uzrokujući edem.
  • mehanička insuficijencija (insuficijencija malim volumenom), tu je limfni transportni sistem oštećen pa je time narušen normalan put limfe.  Limfna cirkulacija ne moze da savlada normalno opterećenje limfom.  Limfni sigurnosni faktor se ne može aktivirati u mehaničkoj insuficijenciji.

Limfni sistem održava homeostazu ekstracelularnog prostora te insuficijencija ovog sistema uz normalno ili povećano stvaranje  intersticijske tečnosti dovodi do limfedema. Limfedem je najčešće posljedica hirurškog prekida limfnih puteva, a zatim i postiradiacione fibroze okolnog tkiva. Limfedem se odlikuje abnormalno visokom koncentracijom  tkivnih proteina, hroničnom upalom, zadebljanjem i ožiljavanjem podkožnog tkiva, kod težih oblika vrlo rijetko može da alteriše u limfangiosarkom.  Incidenca sekundarnog limfedema poslije hirurške ili zračne terapije karcinoma dojke je od 6 – 30%, nakon liječenja karcinoma u maloj karlici  1– 47%, liječenja karcinoma glave i vrata 22 – 56%.

Patofiziologija limfedema

Limfedem je rezultat funkcionalnog  preopterećenja limfnog sistema, pa volumen limfe prevazilazi kapacitet transporta limfe. Jednom nastala staza limfatika podstiče akumulaciju proteina, ćelijskih metabolita kao što su makromolekularni proteini i hijaluronska kiselina u  ekstracelilarnom prostoru. Sve ovo dovodi do povećanja tkivnog koloidno-osmotskog pritiska, a on dovodi do povećane akumulacije vode i povećanja intersticijskog hidrostatskog pritiska, a oba faktora uzajamno do povećanja limfedema.  Histopatološki nalaz – zadebljanje bazalne membrane limfnog suda, fragmentacija i degeneracija elastičnih vlakana, povećanje broja fibroblasta i inflamatornih ćelija uz patološko nakupljanje kolagena. Stari  koncept –  limfedem  je  klinička manifestacija mehaničkog oštećenja transporta limfe.  Novi koncept – limfedem je degenerativni i inflamatorni proces u koži, limfaticima i limfonodusima sa  fibroznim promjenama tokom epizoda dermatolymphadenitisa (DLA) a ne smo jednostavno nakupljanje limfe. Limfedem je sastavni dio patologije i kliničke slike venske insuficijencije te odražava stepen i obim venskog zastoja.

Klinička slika:

Otok, osjećaj punoće i težine, smanjenog obima pokreta i zategnutosti u zglobu, laka nelagodnost uz mogućnost prisutnog  bola ili senzacije bockanja i peckanja, ponovljenih epizoda infekcije jer je limfedem hronični inflamatorni proces (koža toplija i nešto crvenija) sa epizodama cellulitisa ili lymphangitisa, a ozbiljni slučajevi su praćeni zadebljanjem kože, otvrdnućem ekstremiteta, curenjem limfe (limforeja) i krajnje velikim otokom – elefantijaza. Specifični kriterijumi dijagnoze još uvijek ne postoje; limfedem je hronično neizlječivo stanje koje se terapijskim postupcima moze držati pod kontrolom.

Mnogobrojni su uzroci otoka ekstremiteta i mogu se podijeliti na opšte ili centralne (srčani, bubrežni, sistemski, nutritivni, hipoproteinski, dijabetesni, alergijski, neuropatski) izazivaju tjestaste periferne otoke akutnog toka i najčešće prolaznog karaktera; periferni ili lokalni uzroci (venski-phleboedema, limfni, kongenitalni, posttrauma- M. Sudek i Volkmanova kontraktura, sistemski, infektivni, “maligni”- usljed progresije maligniteta, lipoedema, postperfuzioni, hemangiomi, arteriovenske fistrule) dovode do otoka hroničnog toka. Limfedem se često miješa sa flebedemom i lipedemom. Usljed različitih etioloških faktora i pristupa liječenju razlikuju se rijedji proksimalni limfedem ili “silazni” od najčešćih distalnih limfedema ili ” uzlazni”.

Klinička podjela limfedema

Može biti:

  • akutni
  • prolazan ili tranzitorni
  • hronični

Postoje četiri tipa akutnog limfedema.

Najčešći tip je podmukao, javlja se sa jednom nelagodnošću u ekstremitetu, bolom proksimalnih dijelova i osjećajem težine. Najčešće je evidentan  2 godine nakon hirurškog ili zračnog liječenja ali se može javiti i nakon 30 godina od operacije.

Prolazni limfedem  nakon razvoja akutnog limfedema, slijedi latentni period različite dužine trajanja, iza toga se javlja prolazni limfedem najčešće u proksimalnim dijelovima pa se širi distalno; manifestuje se tjestastim otokom, gubitkom elasticiteta kože i najčešće prelazi u hronični stadijum.

Hronični limfedem – je ireverzibilan”visokoproteinski” i najteže se kontroliše terapijski. U početku je mekan, tjestast, blijed na pritisak prsta i ostavlja udubljenje u koži, a poslije noćnog odmora, elevacije, vježbi i postavljanja elastične podpore otok se može smanjiti. Staza intersticijalne tečnosti i proteina dovodi do inflamacije i trajnog fibrosklerotičnog preobražaja tkiva, koža gubi elastičnost i podsjeća izgledom na narandžinu koru, klobučasto se udebljava, formiraju se plikovi (hilodermija) ispunjeni limfom a prskanjem dovode do limforeje;  otok postaje sundjerast, pritiskom prsta ne ostaje udubljenje, povećava se obim ekstremiteta u cijelini, a on gubi svoju uobičajenu formu. Česte su sekundarne promjene u vidu ekcema, pigmentacija, ulceracija ili bradavičastih kondiloma.

Međunarodna klasifikacija hroničnog limfedema

  • Stadijum I – rana akumulacija tečnosti bogate proteinima, prilikom elevacije ekstremiteta otok se smanjuje (reverzibilan) a zahvaćena regija je skoro normalne veličine i oblika.
  • Stadijum II – elevacijom ekstremiteta se otok ne smanjuje, otok postaje tjestast pritisak prsta ostavlja udubljenje, s vremenom otok više nije tjestast već postaje čvršći zbog fibroze pa pritisak prsta ne ostavlja udubljenje.
  • Stadijum III – otok je sundjerast sa prisutnim trofičkim promjenama na koži npr. depoziti masti, bradavičasti kondilomi, akantoze i gubitkom funkcije ekstremiteta, krajnje se javlja elefantijaza. Takozvani ”0” stadijum se javlja nakon liječenja npr. Ca  dojke  gdje se na limfangioscintigrafiji može vidjeti latentni otok.

Etiološka klasifikacija

Primarni (kongenitalni, rani-praecox, kasni-tarda i familijarni) i sekundarni ili stečeni (parazitarna infekcija-filarijaza, infekcija-erizipelas, posthirurški, malignitet-opstrukcija ili kompresija tumorom, komplikacija venske insuficijencije, nakon radioterapije, trauma limfatika, TBC ) limfedem.

Primarni  limfedem se javlja zbog primarnog oboljenja limfnog sistema, hereditarno ili ne, kao aplazija, hipoplazija ili hiperplazija i predstavlja rijedak klinički entitet češće u žena i to na donjim ekstremitetima.

Postoje tri podtipa primarnog limfedema:

  • Klasičan kongenitalni, javlja se odmah iza rodjenja dovodi do loše funkcije limfotoka sa lošom prognozom.
  • Praecox (rani) najčešće javlja prije puberteta od 14-16 god u tinejdžera.
  • Tarda (kasni) javlja se posle 35 godine života i uvjek je unilateralan.

Podjela prema stepenu izraženosti:

  • Blagi nekomplikovan limfedem –  povećanje obima do 2 cm i do 20% većeg volumena u odnosu na zdravu stranu; edem je ograničen na ekstremitet koji zadržava svoj oblik, koža zdrava intaktna, normalna a subjektivno je mekan i tjestast.
  • Umjeren do izražen – većeg obima, od  2-6 cm a volumen preko 20  ali  manji od 40%  u poredjenju sa zdravom stranom, prostire se na trup, zahvaćen ekstremitet gubi svoj oblik sa prisutnim kožnim promjenama (kožni nabori, fibroza i hiperkeratoza).
  • Veoma izražen limfedem – elefantijaza , otok je veći u obimu od 6 cm i preko  40% povećanja volumena u odnosu na zdravu stranu, sa trofičkim promjenama kože, a u zadnjem  stadijumu  prisustvo limfe i u pleuri – hijelotorax.  Otok je ireverzibilan a ekstremitet vrlo veliki i otečen.

Dijagnoza:

Najčešće je laka i dovoljni su anamneza i klinički pregled.

Dijagnostičke metode tragaju za uzrokom limfedema, a ne za postavljanjem same dijagnoze.
Koriste se radi – diferencijalne dijagnoze, odredjenja stadijuma limfedema, praćenja redukcije limfedema.

Subjektivno

Bitno prilikom postavljanja Dg –  da li je radjena hirurgija npr. dojke i koja je hirurška tehnika primjenjena te da li je uradjena disekcija limfnih čvorova, radiaciona terapija nakon operacije, da li je bilo nekih post operativnih infekcija, epizoda otoka ili celulitisa, takodje  bitno i vrijeme pojave otoka od operacije i dužina trajanja istog, raspored, izgled, konzistencija otoka, kožne promjene i komplikacije limfedema, trenutna medikamentna terapija i alergije pacijenta a jako bitno i  trenutno stanje pacijenta.  Precipitirajući faktori su trauma i fizičko opterećenje ekctremiteta ili tijela u cjelini, oštećenje kože, ekstremna toplota, gojaznost, tijesna odjeća ili nakit, prinudni položaj ekstremiteta, teža proteza dojke. Bitan podatak je i predhodno liječenje limfedema.

Objektivno

Inspekcija  – ekstremiteta, bazena limfnih čvorova i tjelesnih kvadranata, kožne promjene (kao što su hiperpigmentacija, fibroze, integritet kože i hidratacija). Obim pokreta ekstremiteta – u zglobnim segmentima  je najčešće smanjen. Bol – subjektivno najčešće ne postoji ako se javi oštar i iznenadan treba dalje tragati DDg.

Dijagnostički testovi

  • Mjerenje obima ekstremiteta na svakih 8-12 cm i uporedjenje sa zdravim – razlika preko 2 cm u obimu u smislu povećanja je indikacija za limfedem.
  • RUKA se po obimu mjeri najmanje na 3 mjesta, preko letaralnog epikondila i na 10-12 cm distalno i proksimalno od njega, preko R/C zgloba, preko metakarpusa.
  • NOGA preko koljena i u više nivoa proksimalnio i distalno, obim neposredno iznad maleolusa, maleol-peta, dorzum stopala. Tijelesna težina se sagledava  i Bodi – mas index.
  • Volumetrija je veoma tačna i treba je koristiti kada se to može. Povećanje volumena ekstremiteta za 150 – 200 ml je indikativno za limfedem.

Kožna tonometrija kojom se kvantifikuje – elastičnost kože

Dijagnostički test sa 99% tačnosti je Štemmerov  znak, uštinuta koža izmedju II i III prsta na stopalu, ukoliko se ne može napraviti nabor kože, test je pozitivan.  Koža je zadebljela u početku otokom, kasnija fibrozom, jer se limfedem javlja suprafascijalno iznad fascije mišića, a drugi otoci su prisutni u mišićima.

Dopunska dijagnostika:

  • Limfangioscintigrafija
  • Kontrasna limfografija
  • Kolor doppler
  • Ultrasonografija
  • Kompijuterizovana tomografija
  • Nuklearna magnetna rezonanca,

DRUGE tehnike

  • fluorescentna mikrolimfanfiografija npr. vit B12,
  • subkutani sken , C –scan
  • limfokserografija- detekcija mekog tkiva  , u fazi je ispitivanja.
  • imunohistohemijska istraživanja,
  • elektronska mikroskopija,
  • bijopsija limfedematoznog tkiva
  • genetska istraživanja,  sprovesti kod primarnih limfedema.

Komplikacije limfedema

Uslijed neliječenja povećava se obim ekstremiteta, smanjuje se  obim  pokreta zglobova, povećava težina ekstremiteta sa promjenom  konfiguracije i oblika, javlja tromboza limfatika, cellulitis, lymphangitis, erysipelas (crveni vjetar), hilodermija (mjehuri limfe), trofičke promjene sa ulceracijama, bradavičasti kondilomi, hronične rane, tkivna nekroza, gangrena do amputacije a  lymphangiosarcom se sreće  u 1%.

Lipedem

Lipedem predstavlja smetnje u simetričnom rasporedjenju masnog tkiva, najčešće na nogama i rijetko na rukama i ne smije se pomješati sa limfedemom. Javlja se samo u žena, bilateralno i  simetričan je oko nogu, od  karlice do skočnih zglobova i nikada ga nema na dorzumu stopala a Štemmerov znak je negativan. Karakteristike:  koža lipedema je glatka, otvrdnjava vremenom i bez terapije, otok nije tjestast, bolan je na pritisak, ima dnevni ritam – veći je po podne, osjetljiv je na traume pa se modrice javljaju i pri manjim povredama, sa prisutnim akumulacijama  masti na kukovima i koljenima. KDFT ne daje zadovoljavajuće rezultae, prava terapija je hirurška.

Liječenje:

Je interdisciplinarni problem kojim se bave veći broj ljekara i terapeuta pa je neophodno da svi koji se bave limfedemom usvoje jedinstven (zajednički pogled ka patologiji i liječenju limfedema)  dokument – konsenzus dokument. Konsenzus dokument je dinamičan dokument,  mijenja se u skladu sa novim saznanjima i shvatanjima, daje i nosi sa sobom osnovne principe liječenja limfedema. On dopušta da se jedan isti princip ostvaruje na različite načine, što zavisi od individualnog stanja pacijenta, tehničkih i drugih okolnosti rada. Pošto se limfedem “liječi ali ne izliječi” trajno, zato je pravilnije govoriti o tretmanu limfedema ili pomoći kod limfedema, nego o liječenju. Ako  se sa liječenjem krene  rano i na vrijeme uspjeh terapije je bolji. Ako petodnevna terapija KDFT ima dobar efekat pražnjenja limfedema, to je krajnji efekat terapije bolji.

Sve metode tretmana limfedema se dijele na:

  • konzervativne (neoperativne )
  • hirurške (operativne metode)

Konzervativne metode liječenja

Pokazala je  dosta uspjeha kod limfedema I i II faze. Glavne zamjerke primjenjenih fizikalnih klasičnih procedura su da iz edema istiskuju samo vodu ali ne i proteine i da ne rješavaju adekvatno već razvijenu fibrozu. Konzervativne metode podrazumjevaju higijensko dijetetske mjere, medikamentoznu terapiju, elevacija ekstremiteta, kompresivna bandaža i odjeća, manuelna limfna drenaža-MLD, vježbe, primjena klasičnih fizikalnih procedura i pneumatskih limfodrenazera. KDFT –     Kompleksna dekongestivna fizikalna terapija, danas najprihvaćeniji vid tretiranja limfedema podrazumjeva kombinaciju nekoliko postupaka i to:

  • njega kože
  • centripetalna MLD
  • kratko-elastična višeslojna bandaža (sa posljedičnim plasiranjem i nošenjem elastičnih dijelova odjeće kada je edem redukovan)
  • terapijsko vježbanje tj. kineziterapija sa plasiranom bandažom ili elastičnom odjećom

KDFT se sastoji iz tri faze:

  • Faza I ili dekongestivna (akutna) faza, sastoji se u informisanju i edukaciji o limfedemu, obućiti bolesnika za samoprimjenu metoda KDFT (samomasaža, samobandaža, pravilne vježbe i njega kože), same primjene KDFT,  higijensko dijetetski režim radi korigovanja TT,  psihijatrijski tretman, po potrebi i psihosocijalna podpora.Poželjna je elevacija ekstremiteta za 30° od srca, zatim primjena ultrazvuka (kao prevencija i terapija fibroze u podkožnom tkivu), lasera, pneumatskih kompresivnih limfodrenažera, hiperbarično liječenje. Ova faza traje prosječno 4-6 nedelja do dekongestije ekstremiteta  tj.  redukcije volumena ekstremiteta za 70-75%  odnosno smanjenja obima ispod 3 cm razlike u poredjenju sa zdravim ili  postizanja individualnog platoa dekongestije.
  • Faza II ili faza održavanja, počinje nakon dekongestije ekstremiteta ili postizanja platoa u terapiji. Na osnovu mjerenja obima ekstremiteta se uzima adekvatna čarapa ili elastični rukav za nošenje tokom dana. Podrazumjeva primjenu naučenih postupaka KDFT u „kućnim uslovima” (svakodnevna MLD, nošenje elastičnih dijelova odjeće, povremeno bandažiranje tokom noći i svakodnevno vježbanje sa elastičnom podrškom ekstremiteta, uz higijenu kože).  Važno napomenuti da je terapija doživotna i da se može dobro kontrolisati navedenim postupcima.
  • Faza III –  ponavljanje prve faze nakon 6 mjeseci ili ponavljanje terapije uslijed pogoršanja stanja bolesnika.

Hirurško liječenje

Fiziološka rekonstrukcija limfatika i resecirajuće operacije, nisu pokazale dobre rezultate i obično rezultiraju komplikacijama (duga limforeja, infekcija rane, dehiscencija kože, nekroza kože, tromboze, ožiljci i ožiljne kontrakture do amputacije ).

Dijele se na:  resecirajuće, limfosukcija, rekonstruktivne  (limfonodo-venske, limfo-venske, limfo-limfo anastomoze) i drenazne operacije ili kombinacija navedenih.  Mnogobrojnost operacija samo govori o njihovoj (ne) uspješnosti.

Ciljevi operativnog liječenja su da se popravi funkcija, smanji težina ekstremiteta, tegobe pacijenta, preveniraju komplikacije limfedema (celulitis, limfangitis, limforeja, hilodermija, limfangiosarkom) i bolji estetski izgled ekstremiteta.

Danas primjenjive oko 100 vrsta operativnih zahvata a ni jedna nije dala očekivane rezultate.

  • Resecirajuće – podrazumjeva eksciziju  limfedematoznog tkiva, opterećene su čestim i značajnim komplikacijama.
  • Limfosukcija – je redukciona operacija limfedema i uvjek je praćena postoperativnom spoljnjom kompresijom.
  • Drenažne – premošćavaju ”limfni blok” i zastoj ili odstranjuju limfu iz oboljelog ekstremiteta a bez direktnih zahvata na oboljelim limfnim sudovima.
  • Rekonstruktivne – rekonstrukcija limfotoka direktnim zahvatom na limfnim sudovima,  aktuelne sa razvojem mikrohirurgije.
  • Kombinovane – podrazumjevaju korišćenje više metoda.   Centralni limfni blok tj. hilozni refluks takodje je nerješen hirurški problem.

Ciljevi liječenja

  • Edukacija bolesnika o limfedemu i hrabriti ga da sprovodi program liječenja  u kućnim uslovima
  • Stimulacija limfnog sistema; facilitacija limfnog toka
  • Prevencija naknadne akumulacije otoka
  • Prevencija ponavljanja ili recidiva infekcije
  • Pomoć bolesniku da živi sa psihološkim sekvelama limfedema
  • Ako je moguće uključiti porodicu i prijetelje u liječenje.

Faktori rizika za nastanak limfedema  

  • Pored hirurške intervencije i post operativna zračna terapija
  • Post operativne komplikacije – Cellulitis ili Erysipelas
  • Ekstenzivna disekcija limfatičnih nodusa
  • Odmakla životna dob uz još prisutnu gojaznost .

3 Comments

  1. molim vas u zadnje vrijeme koristim heptanon i to intravenozno pa u jednom injeciranju i do 30ml pa cak i vise prevedeno u tablete to je kao da bo popio 60 do112tbl i to mi je bilo najvise do sada ,to neradim svaki dan nego 2 do 3 puta tjedno. Uvijek poslije toga nateknu mi noge od koljena prema stopalu sa tim da je i stopalo nateceno,a samo injeciranje tecnog heptanona se radi u venu na ruci,e sada me zanima kako to da tako utice na oteknuce pšodkoljenica,na krtaju vjerujte neznam sta cu jer je to toliko nateceno da jednostavno zabodem iglu gdje je oteceno i tada pocme da izlazi neka tecnost koja je nekada bezbojna,a nekada malo zuta,to curenje zna trajati i po 7 dana,ali znam kada stavim sterilnu gazu ili vatu da je mogu zacjediti i da te tecnosti ima najmanje 1l iz jednoga extremiteta ,sada se radi o nozi. mozeteli mi nesto reci o tome.

  2. Postovani,
    najveća dopuštena doza iznosi 120 mg (12 ml) na dan. Bez lijecnickog nadzora lijek se ne primjenjuje. Potrebno je da posjetite svog osobnog lijecnika i sa njim porazgovarate.

    Mislim da je u Vasem slucaju doslo do određenih komplikacija (krvni sudovi ekstremiteta, srce ili bubrezi) koje treba sto prije zbrinuti.

    Lijep pozdrav

  3. MNOGO MI JE TESKO.IMAM LIMFEDEM NA NOGE.DOBILA SAM POSLE 25 ZRACENJA.OPERIRANA SAM OD KARCINOM ENDOMETRIJUMA.DRUGI STADIUM.OTSTRANJENI SU 28 LIMFNIH CVOROVA.DESNA NOGA U BUTU JE OTECENA I STOMAK JE ISTO OTECEN.NEZNAM STA DA RADIM.KOME DA SE OBRATIM.IMAM 66 GOD,A NEZNAM MNOGO SA FB.ZIVIM U BITOLJ,MAKEDINIJA

1 Trackback / Pingback

  1. Kompleksna dekongestivna fizikalna terapija | Medicina – Health

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


Ova web-stranica koristi Akismet za zaštitu protiv spama. Saznajte kako se obrađuju podaci komentara.