Bacillus anthracis

Pripada rodu bacilusa koji obuhvata tri znacajne vrste:

• bacilus anthracis – patogen
• bacilus suptilis – uslovno patogen
• bacilus cereus

Morfologija:

Krupni, Gram pozitivni, dugi nepokretni bacili, stapicastog oblika. U nepovoljnim uslovima stvaraju spore. Spora je manja od bacila i ne deformise ga. Aerobni su i posjeduju kapsulu.

Kulturelne osobine:

Dobro raste na svim podlogama u aerobnim uslovima. Na cvrstim podlogama formira krupne, izbrazdane kolonije reckavih ivica koje podsjecaju na caput medusae. Na krvnom agaru ne stvara hemolizu.

Faktori virulencije:

Faktori virulencije su antigeni i toksini. Ima kapsularni K antigen i somatski O antigen. Bacilus anthraci stvara toksicni kompleks koji se sastoji iz 3 komponente:

• Protektivni faktor – protein
• Letalni faktor – protein
• Endemski faktor – lipoprotein

Patogenost:

Oboljenje se naziva anthrax i tipicna je zoonoza. Covjek se zarazi kontaktom sa zarazenom zivotinjom preko vune, dlake, koze.  Zavisno od mjesta ulaska bacila razlikuje se vise oblika bolesti:

• kozni (crni prist)
• plucni
• crijevni oblik

Sva tri oblika prelaze u septikemiju koja cesto dovodi do meningitisa. Potencijalno je biolosko oruzije.

Materijal:

Zavisno od oblika bolesti to moze biti punktat promjena na kozi, ispljuvak, stolica ili krv.

Mikroskopsko ispitivanje:

Od bolesnickog materijala pravi se direktni mikroskopski preparat i boji se po Gramu. Vide se Gram pozitivni bacili sa kapsulom.

Kulturelna ispitivanja:

Materijal se zasijava na hranljivoj podlozi, ocekuje se porast karakteristicne kolone – caput medusae. Test otapanja zelatina u epruveti: bacilus anthracis pokazuje obrnut rastu u vidu obrnute jelke. Bioloski ogled: izvodi se tako sto se bakterijska kultura ubrizga misu intraperitonealno. U sucaju antraxa zivotinja ugine nakon 2-5 dana, a u razmazu periferne krvi vide se Gram pozitivni bacili sa kapsulom.

Serolosko ispitivanje:

Askolijeva reakcija termoprecipitacije izvodi se uz pomoc rastvora poznatog antitijela kojim se ukazuje antigen bacillus anthracisa u tkivu jetre ili slezine uginule zivotinje.

Zastita od antraxa:

Koristi se ziva vakcina.

Bacillus suptilis:

Je dio mikroflore covjeka, nalazi se u slobodnoj prirodi, kod ljudi moze izazvati sepsu ili konjuktivitis ali samo kod imunodeficijenntih.

Bacillus cereus:

Moze da izazove alimentarne intoksikacije jer luci enterotoksin i termolabilni toksin, a kod imunodeficijentnih moze izazvati sepsu.