Enteralna ishrana

Enteralna ishrana predstavlja unošenje tečnih hranljivih rastvora (formula) sa precizno definisanim nutritivnim sastavom u gastrointestinalni trakt. Podaci o učestalosti i značaju pothranjenosti, komplikacije i cijena intravenske ishrane, sve veća raspoloživost hranljivih formula, kao i mnogobrojna tehnička unapređenja predstavljaju osnovne razloge za sve češću upotrebu enteralne ishrane u liječenju hospitalizovanih bolesnika. Mada odluka o načinu ishrane za svakog bolesnika treba da bude individualna, uvjek se treba, ako za to postoje odgovarajući uslovi, opredijeliti za enteralnu ishranu s obzirom na njene mnogobrojne prednosti u odnosu na intravensku ishranu:

• enteralna ishrana je fiziološki povoljnija od parenteralne pošto hranljive materije poslije unošenja u gastrointestinalni trakt, kao i prirodna hrana, prolaze kroz sve faze varenja, apsorpcije i metaboličke transformacije;
• prisustvo hrane u lumenu alimentarnog trakta omogućuje održavanje funkcionalne sposobnosti gastrointestinalnog sistema zbog čega se primjenom enteralne ishrane spriječavaju atrofičke promjene u crijevima koje inače nastaju kod intravenske ishrane;
• enteralna ishrana je u odnosu na parenteralnu ishranu jednostavnija za praktično izvođenje i praćena je manjim brojem teških komplikacija;
• enteralna ishrana je nekoliko puta jeftinija od intravenske ishrane, što je veoma značajno s obzirom na to da primjena novih tehnologija i lijekova u savremenoj medicini znatno poskupljuje troškove liječenja, posebno teških i operisanih bolesnika kod kojih je primjena nutritivnog tretmana i najpotrebnija.

Indikacije za enteralnu ishranu

Osnovni preduslov za sigurnu i efikasnu primjenu enteralne ishrane je očuvana digestivna i apsorptivna funkcija organa sistema za varenje. Enteralna ishrana se koristi u više grana medicine za liječenje bolesnika sa različitim oboljenjima:

Neuropsihijatrijska oboljenja

• Cerebrovaskularni akcidenti
• Tumori centralnog nervnog sistema
• Povrede centralnog nervnog sistema
• Zapaljenska oboljenja centralnog nervnog sistema
• Bulbarna i pseudobulbarna paraliza
• Demijelinizirajuća oboljenja
• Teze depresije
• Anorexia nervosa

Oboljenja usne šupljine, ždrela i jednjaka

• Tumori usne šupljine, ždrela i jednjaka
• Zapaljenska oboljenja usta, ždrela i jednjaka
• Traume usta, ždrela i jednjaka

Oboljenja digestivnog sistema

• Pankreatitisi
• Zapaljenska oboljenja crijeva
• Sindrom kratkih crijeva
• Malapsorptivni sindrom
• Digestivne fistule
• Preoperativna priprema alimentarnog trakta

Hiperkatabolička stanja

• Opekotine
• Septička stanja
• Politraume

Stanja u kojima je poremećen motilitet crijeva (gastro-pareza, intestinalna opstrukcija, paralitički ileus, dijarejalni sindrom i dr.) i/ili digestivno-apsorptivna funkcija alimentarnog trakta (masivne resekcije crijeva, akutna faza inflamatornih oboljenja crijeva, crijevne fistule sa dnevnom sekrecijom većom od 500 ml/dan i dr.) predstavljaju kontraindikacije za enteralnu ishranu. U takvim situacijama potrebno je primjeniti intravensku ishranu, sve do uspostavljanja makar i dijelimične funkcije organa sistema za varenje kada se može pokušati postepeno uvođenje enteralne ishrane.