Insuficijencija srca je smanjenje sposobnosti srca da snadbjeva tkiva zadovoljavajućom količinom krvi koja je potrebna da tkiva prime kisik i energetske materije, a otpuste otpadne metabolite. U pravilu može nastati insuficijencija samo lijevog ili desnog srca ali isto tako u pravilu mora poslje određenog vremena insuficijencija zahavtiti i drugu polovinu srca i dovesti do totalne insuficijencije.
Uzroci:
- Oboljenja i oštećenja miokarda usljed:
- infekcije
- intoksikacije
- hipovitaminoze
- poremećaja metabolizma
- endokrinih poremećaja itd.
- Mehaničke smetnje u cirkulaciji:
- urođene i stečene promjene na valvulama i ušćima
- arterijska hipertenzija
- konstriktivni perikarditis i tamponada srca
- aneurizme srca i aorte
- Aritmije koje uzrokuje smanjenje minutnog volumena i koronarne cirkulacije
Postoje dva osnovna mehanizma koji su odgovorni za simptome srčane insuficijencije:
- anterogradna insuficijencija – umanjena cirkulacije prema tkivima, uzrokuje ga smanjen minutni volumen srca, smanjena glomerularna filtracija pa poosljedična retencija soli i vode, povećan volumen krvi – povišenje venskog i intrakapilarnog pritiska – edemi
- retrogradna insuficijencija – zbog nesposobnosti srca da ispumpa svu krv koja u njega dođe što vodi u povišenje venskog i intrakapilarnog pritiska pa se vrši transudacija, smanjuje se količina krvi u cirkulaciji i u bubrezima se smanjuje glomerularna filtracija te se pojavljuje retencija soli i vode
Insuficijencija može postojati kao:
- Latentna
- manifestna
- kompenzovana
- dekompenzovana
Poremećaji hemodinamike kod srčane insuficijencije
Najznačajnije promjene u hemodinamici kod srčane insuficijencije su na polju minutnog volumena i venskog pritiska. Minutni volumen kod insuficijencije srca u načelu je smanjen, uvećanog ga možemo naći kada je on nastao kao kompenzativna posljedica nekog oboljenja i održao se u toku insuficijencije (teške anemije, hronični bornhitis, beri-beri, opstruktivni emfizem, aneurizme itd.) U svakom slučaju smanjena je srčana rezerva tako da se pri određenim uslovima ne može uspostaviti minutni volumena kojeg organizam u tom trenutku treba, bilo da se radi o mirovanju bilo u naporu. Što se tiče poremećaja hemodinamike vazanih za venski pritisak kod srčane insuficijencije javljaju se u Art. Pulmonalis gdje je uzrok povećan otpor u plućno krvotoku ili povećan pritisak u Vv. Pulmonales zbog insuficijencije lijevog srca. U desnom atriju zbog insuficijencije desnog ventrikula. Imamo i povećan pritisak u velikim venama iz istog razloga, eventualno zbog umanjenog potiska preko arterijskog pritska usljed insuficijencije lijevog srca.
Poremećaj transporta i razmjene gasova
Usporena cirkulacija krvi smanjuje snadbjevanje tkiva kiseonikom. To se djelimično kompenzuje povišenim iskorištavanjem kisika iz krvi tako da se povećava arterisjko-venska oksigenska razlika. Povećava se redukovani hemoglobin u venskoj krvi što ima za simptom cijanozu. Nagomilavaju se u krvi produkti metabolizma CO2 i mliječna kiselina što vodi u acidozu i stimulaciju respiratornog centra. Prvo u hiperpneu zatim u dispneu. Hipoksemija u krvi potiče produkciju hemopoetina što daje policitemiju.
Venska staza u srčanoj insuficijenciji
Venska staza kod srčane insuficijenicije se javlja na različitim mjestima zavisno od vrste insuficijencije. Kod insuficijencije lijevog srca – venska staza je u plućima. Tu dovodi do oštećenja respiratornog epitela, izaziva fibrozno zadebljanje tkiva tako otežava razmjenu gasova na respiratornoj površini. Mehanički nadražuje senzibilne nerve i daje veliki udio u patogenezi dispnee. Sem toga venska staza u plućima odgovrna je i za nastajanje plućnog edema.
- Kod insuficijencije desnog srca – staza je u venskom djelu velikog krvotoka
- Kod totalne insuficijencije srca – staza je u velikom krvotoku pretežno ali je i u malom.
- Kod obje je uglavnom vezano za zastoj u venama velikog krvotoka, oštećuju se parenhimatozni organi (zastoj u hepatičnim venama oštećuje hepatocite i vodi u kardijalnu cirozu jetre), poremećena je glomerularna filtracija, u gastrointestinalnom traktu imamo smanjen apetit, muku na povraćanje i povraćanje).
Kardijalni Edem
Nastaje usljed:
- staze u venama, povišenja intrakapilarnog i intravenskog pritiska
- oštećenje jetre smanjuje stvaranje albumina i posljedica je pad onkotskog pritiska proteina krvne plazme
- smanjene sposobnosti jetre da neutrališe ADH, estrogen i aldosteron
- smanjen volumen krvi – posljedica je povećano lučenje aldosterona i adh
Novija istraživanja pokazala su da aldosteron ne igra značajniju ulogu – primarni aldosteronizam ne daje edeme.
Dispnea kod srčane insuficijencije
Dispnea je jedan od najčešćih simptoma insuficijencije, naročito kod lijevog srca. Zastoj krvi u plućima i promjene u hemijskom sastavu krvi su osnovni uzroci nastanka kardijalne dispneje.nZbog prenapunjenosti plućnih kapilara krvlju pluća su manje rastegljiva što osim smanjene mogućnosti ulaska vazduha još i nadražuje vagusne centre koji stvaraju dispneu. Osim mehaničkih nadražaja i hemijski nadražaji kao acidoza, hipoksemija, hiperkapnija nadražuju vagusne centre i utiču na razvoj dispnee. Što se tiče izraženosti dispnee možemo izdvojiti tri osnovna tipa kardijalne dispneje:
- Dispnea pri naporu
- Stalna dispnea – javlja se kod izražene insuficijencije i nastaje i pri najmanjem naporu kasnije i u mirovanju. Njen još teži oblik je ortopnea kada bolesnik mora zauzeti poseban položaj tijela, ležati u polusjedećem stavu da bi mogao disati jer su pluća toliko preopterećena krvlju da krv mora sići u noge zbog gravitacije da se pluća rasterete. Ovakvi bolesnici koriste 2-3 jastuka dok spavaju.
- Kardijalna astma – kod insuficijencije obično lijevog srca. Zastoj krvi u plućima dovodi do intersticijalnog edema pluća, edema sluzokože bronha – spazma bronha sa napadima gušenja kada poraste količina krvi u plućima. To se događa obično noću kada se mobilizira tekućina iz drugih edema i uzrokuje gušenje i buđenje.
- Čejn Stoksovo disanje je poseban oblik “dispneje” gdje se periodično smjenjuju periodi rastuće hiperpneje i apneje tako da ciklus traje 45 sekundi do 3 minute. Često se javlja kod srčane insuficijencije.
Cijanoza kod srčane insuficijencije
Javlja se usljed povećanja koncentracije redukovanog hemoglobina u venskoj krvi zbog povećanog iskorištavanja kisika jer je usporena cirkulacija krvi. Drugi razlog je otežana saturacija krvi u plućima zbog patoloških promjena na njima u insuficijenciji srca.
Be the first to comment