Mehanizam nastanka insuficijencije srca

Hipertrofija srca
Hipertrofija srca
Hipertrofija srca
Hipertrofija srca

Insuficijencija srca je smanjenje sposobnosti srca da snadbjeva tkiva zadovoljavajućom količinom krvi koja je potrebna da tkiva prime kisik i energetske materije, a otpuste otpadne metabolite. U pravilu može nastati insuficijencija samo lijevog ili desnog srca ali isto tako u pravilu mora poslje određenog vremena insuficijencija zahavtiti i drugu polovinu srca  i dovesti do totalne insuficijencije.

Uzroci:

  • Oboljenja i oštećenja miokarda usljed:
  • infekcije
  • intoksikacije
  • hipovitaminoze
  • poremećaja metabolizma
  • endokrinih poremećaja itd.
  • Mehaničke smetnje u cirkulaciji:
  • urođene i stečene promjene na valvulama i ušćima
  • arterijska hipertenzija
  • konstriktivni perikarditis i tamponada srca
  • aneurizme srca i aorte
  • Aritmije koje uzrokuje smanjenje minutnog volumena i koronarne cirkulacije

Postoje dva osnovna mehanizma koji su odgovorni za simptome srčane insuficijencije:

  • anterogradna insuficijencija – umanjena cirkulacije prema tkivima, uzrokuje ga smanjen minutni volumen srca, smanjena glomerularna filtracija pa poosljedična retencija soli i vode, povećan volumen krvi – povišenje venskog i intrakapilarnog pritiska – edemi
  • retrogradna insuficijencija – zbog nesposobnosti srca da ispumpa svu krv koja u njega dođe što vodi u povišenje venskog i intrakapilarnog pritiska pa se vrši transudacija, smanjuje se količina krvi u cirkulaciji i u bubrezima se smanjuje glomerularna filtracija te se pojavljuje retencija soli i vode

Insuficijencija može postojati kao:

  • Latentna
  • manifestna
  • kompenzovana
  • dekompenzovana

Poremećaji hemodinamike kod srčane insuficijencije

Najznačajnije promjene u hemodinamici kod srčane insuficijencije su na polju minutnog volumena i venskog pritiska. Minutni volumen kod insuficijencije srca u načelu je smanjen, uvećanog ga možemo naći kada je on nastao kao kompenzativna posljedica nekog oboljenja i održao se u toku insuficijencije (teške anemije, hronični bornhitis, beri-beri, opstruktivni emfizem, aneurizme itd.) U svakom slučaju smanjena je srčana rezerva tako da se pri određenim uslovima ne može uspostaviti minutni volumena kojeg organizam u tom trenutku treba, bilo da se radi o mirovanju bilo u naporu. Što se tiče poremećaja hemodinamike vazanih za venski pritisak kod srčane insuficijencije javljaju se u Art. Pulmonalis gdje je uzrok povećan otpor u plućno krvotoku ili povećan pritisak u Vv. Pulmonales zbog insuficijencije lijevog srca. U desnom atriju zbog insuficijencije desnog ventrikula. Imamo i povećan pritisak u velikim venama iz istog razloga, eventualno zbog umanjenog potiska preko arterijskog pritska usljed insuficijencije lijevog srca.

Poremećaj transporta i razmjene gasova

Usporena cirkulacija krvi smanjuje snadbjevanje tkiva kiseonikom. To se djelimično kompenzuje povišenim iskorištavanjem kisika iz krvi tako da se povećava arterisjko-venska oksigenska razlika. Povećava se redukovani hemoglobin u venskoj krvi što ima za simptom cijanozu. Nagomilavaju se u krvi produkti metabolizma CO2 i mliječna kiselina što vodi u acidozu i stimulaciju respiratornog centra. Prvo u hiperpneu zatim u dispneu. Hipoksemija u krvi potiče produkciju hemopoetina što daje policitemiju.

Venska staza u srčanoj insuficijenciji

Venska staza kod srčane insuficijenicije se javlja na različitim mjestima zavisno od vrste insuficijencije. Kod insuficijencije lijevog srca – venska staza je u plućima. Tu dovodi do oštećenja respiratornog epitela, izaziva fibrozno zadebljanje tkiva tako otežava razmjenu gasova na respiratornoj površini. Mehanički nadražuje senzibilne nerve i daje veliki udio u patogenezi dispnee. Sem toga venska staza u plućima odgovrna je i za nastajanje plućnog edema.

  • Kod insuficijencije desnog srca – staza je u venskom djelu velikog krvotoka
  • Kod totalne insuficijencije srca – staza je u velikom krvotoku pretežno ali je i u malom.
  • Kod obje je uglavnom vezano za zastoj u venama velikog krvotoka, oštećuju se parenhimatozni organi (zastoj u hepatičnim venama oštećuje hepatocite i vodi u kardijalnu cirozu jetre), poremećena je glomerularna filtracija, u gastrointestinalnom traktu imamo smanjen apetit, muku na povraćanje i povraćanje).

Kardijalni Edem

Nastaje usljed:

  • staze u venama, povišenja intrakapilarnog i intravenskog pritiska
  • oštećenje jetre smanjuje stvaranje albumina i posljedica je pad onkotskog pritiska proteina krvne plazme
  • smanjene sposobnosti jetre da neutrališe ADH, estrogen i aldosteron
  • smanjen volumen krvi – posljedica je povećano lučenje aldosterona i adh

Novija istraživanja pokazala su da aldosteron ne igra značajniju ulogu – primarni aldosteronizam ne daje edeme.

Dispnea kod srčane insuficijencije

Dispnea je jedan od najčešćih simptoma insuficijencije, naročito kod lijevog srca. Zastoj krvi u plućima i promjene u hemijskom sastavu krvi su osnovni uzroci nastanka kardijalne dispneje.nZbog prenapunjenosti plućnih kapilara krvlju pluća su manje rastegljiva što osim smanjene mogućnosti ulaska vazduha još i nadražuje vagusne centre koji stvaraju dispneu. Osim mehaničkih nadražaja i hemijski nadražaji kao acidoza, hipoksemija, hiperkapnija nadražuju vagusne centre i utiču na razvoj dispnee. Što se tiče izraženosti dispnee možemo izdvojiti tri osnovna tipa kardijalne dispneje:

  • Dispnea pri naporu
  • Stalna dispnea – javlja se kod izražene insuficijencije i nastaje i pri najmanjem naporu kasnije i u mirovanju. Njen još teži oblik je ortopnea kada bolesnik mora zauzeti poseban položaj tijela, ležati u polusjedećem stavu da bi mogao disati jer su pluća toliko preopterećena krvlju da krv mora sići u noge zbog gravitacije da se pluća rasterete. Ovakvi bolesnici koriste 2-3 jastuka dok spavaju.
  • Kardijalna astma – kod insuficijencije obično lijevog srca. Zastoj krvi u plućima dovodi do intersticijalnog edema pluća, edema sluzokože bronha – spazma bronha sa napadima gušenja kada poraste količina krvi u plućima. To se događa obično noću kada se mobilizira tekućina iz drugih edema i uzrokuje gušenje i buđenje.
  • Čejn Stoksovo disanje je poseban oblik “dispneje” gdje se periodično smjenjuju periodi rastuće hiperpneje i apneje tako da ciklus traje 45 sekundi do 3 minute. Često se javlja kod srčane insuficijencije.

Cijanoza kod srčane insuficijencije

Javlja se usljed povećanja koncentracije redukovanog hemoglobina u venskoj krvi zbog povećanog iskorištavanja kisika jer je usporena cirkulacija krvi. Drugi razlog je otežana saturacija krvi u plućima zbog patoloških promjena na njima u insuficijenciji srca.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


Ova web-stranica koristi Akismet za zaštitu protiv spama. Saznajte kako se obrađuju podaci komentara.