Ekstrakorpuskularne hemolitičke anemije

Ekstrakorpuskularne hemolitičke anemije su one koje su izazvane različitim faktorima, a ne promjenama u samim eritrocitima. Djelimo ih na one izazvane vanjskim i one izazvane unutrašnjim hemolitičkim faktorima.

Hemolitičke anemije izazvane vanjskim hemolitičkim faktorima

• patogenim mikroorganizmima
• toksičnim materijama
• fizičkim faktorima

Hemolitičke anemije izazvane unutrašnjim hemolitičkim faktorima

• izoimune hemolitičke anemije – izazvane nakon inkopatibilne transfuzije
• autoimune hemolitičke anemije – primarne (idiopatske), sekundarne (simtomatske)

Hemolitičke anemije izazvane patogenim mikroorganizmima

• stafilokoke
• streptokoke
• malarija
• kalaazar
• neki virusi

Hemolitičke anemije izazvane toksičnim materijama

• industrijski toksini: arsen, tnt, acetanilid
• biološki otrovi: zmijski otrov
• lijekovi: mogu je izazvati na bazi alergijskih procesa kada se vežu na membranu eritrocita i ponašaju se kao antigeni pa svoju antigensku karakteristiku dodaju eritrocitima uzrokujući pseudoautoimuni proces ili interferiraju i opstruiraju enzimske reakcije u eritrocitima i time dovode do hemolize. Najpoznatiji su: sulfonamidi, kinini, PAS, acetanilid i posebno fenil-hidrazin koji ima toliko hemolitičko dejstvo da se koristio pri liječenju poliglobulije

Hemolitičke anemije izazvane fizičkim faktorima

• Toplota
• jonizujuće zračenje
• mehanički faktori

Izoimune hemolitičke anemije

Nastaju nakon transfuzije zbog ABO i Rh inkopatibilnosti.

Autoimune hemolitičke anemije

Prisustvo autoantitjela u plazmi bolesnika protiv sopstvenih eritrocita. One se dijele na idiopatske (nepoznati uzrok) i na simptomatske (prateća bojava bolesti).

Idiopatske autoimune hemolitičke anemije

Uzrok nije poznat vjerovatno je da se radi o oštećenju timusa (organ odgovoran za odrastanje imunokompetentnih ćelija) i posebno je važna uloga nasljednih faktora. U svakom slučaju dolazi do autosenzibilizacije protiv vlastitih eritrocita i pojave aglutinacije u krvi. Postoje dvije vrste antitjela topla i hladna pa tako imamo:

• Aglutinacija sa toplim antitjelima i hemolitička anemija sa tim antitjelima: Odvija se na tjelesnoj temperaturi – na 37C. ove anemije su mnogo češće. Kada se autoaglutinacija desi zagrijavanjem krvi se ne gubi aglutinacija
• Aglutinacija i hemolitička anemija sa hladnim antitjelima: Za ove je bitno da temperatura bude nešto niža od normalne i tada dolazi do aglutinacije. Ponovnim zagrijavanjem krvi aglutinacija se gubi.

Sekundarne simptomatske autoimune hemolitičke anemije

Dakle one su simptom drugih bolesti koje ih uzrokuju. Javljaju se kod:

• Malignih hemopatija
• hroničnoj limfocitozi
• limfogranulomatozi.

Posljedica su promjena na imunokompetnetnim ćelijama. Sekundarne autoimune Hemolitičke animije se javljaju i u nekim virusnim oboljenjim i to sa pojavom hladnih antitjela – grip, infektivna mononukleoza, virusna pneumonija kao posljedica djelovanja virusa na imunokompetentne ćelije.

Hemoglobinurija usljed djelovanja hladnoće – haemoglobinuria e frigore

Takođe nastaje djelovanjem autoimunih procesa. Obično se javlja kod bolesnika koji boluju od sifilisa, ali se javlja i kod nekih virusnih oboljenja. Mehanizam nagle paroksizmalne hemolitičke anemije usljed djelovanja hladnoće je sljedeći: Radi se o autoantitjelima koji pod dejstvom hladnoće važu na eritrocite (na 15-20C) i poslje zagrijavanja na normalnu temperaturu omogućeno je dejstvo komplementa koji razara eritrocite i dolazi do hemolize i hemoglobinurije.