Analgetici

Bol u medicini, prije svega predstavlja simptom, omogućuje otkrivanje bolesti koja ga izaziva, ali je simptom po sebi mučan, te zahtijeva, bez obzira na uzrok, liječenje koje će ga suzbiti.

Međunarodno udruženje za proučavanje boli: “Bol je neugodno i emocionalno iskustvo povezano sa aktualnim ili potencionalnim oštećenjem tkiva.” Bol je zaštitni mehanizam za čovjeka jer ga navodi da pokuša odstraniti ili izbjeći uzrok boli.

Klasifikacija bola

• akutna
• hronična

Akutna bol je po pravilu kratkotrajna, ima specifičan uzrok i svrhu i u pravilu ne ostavlja trajne psihološke posljedice. To je bol koja je jasno lokalizirana. Hronična bol je svaka bol koja traje duže od šest mjeseci, nije jasno lokalizirana, karakter boli je nejasan i može pokrenuti višestruke psihološke probleme, dovodeći do osjećaja bespomoćnosti i beznađa. Bol se može podjeliti na somatsku i viscelarnu.

Somatske boli su bolovi kože i mišića, zglobova, kostiju i vezivnog tkiva. Razlikuju se površinski i duboki bol.

Viscelarni bol je mukli bol i ide sa vegetativnim reakcijama. Do viscelarnog bola će doći usljed širenja trbušnih organa, spazma glatke muskulature, raznih upala i sl. Analgezija je odsustvo bola uz očuvanu svijest.

Podjela analgetika

• Opioidi
  • Alakloidi opija i njihovi polusintetski derivati (morfin, kodein, diacetilmorfin)
  • Sintetski analgetici (petidin, metadon, pentazocin)
• Antipiretički analgetici
  • Acetilsalicilna kiselina
  • Paracetamol
  • Aminofenazon
  • Fenilbutazon

Mehanizam djelovanja opioida

Analgetici djeluju putem opiodnog receptora (OR) u CNS-u. Selektivno se vežu za mjesta koja ispoljavaju visok afinitet prema egzogenim opioidnim ligandima. Ova mjesta sadrže istovremeno i visoke koncentracije endogenih opioidnih peptida. OR se nalazi samo u živčanim strukturama (mozgu i dr. organima). Postoji velika strukturna sličnost između lijekova iz grupe opioida, stereospecifičnost, kao i postojanje specifičnih opioidnih antagonista.