Crijevni sok

U početnom dijelu duodenuma, između pilorusa i Waterove papile nalazi se mnoštvo složenih mukoznih žlijezda.

Brunnerove žlijezde, koje luče sluz kao odgovor na:

• dodirne (iritacijske) podražaje sluznice
• podraživanje vagusom
• probavne hormone, posebno sekretin.

Funkcija sluzi je da zaštiti sluznicu duodenuma od probavnog djelovanja želučanog soka. Po cijeloj površini tankog crijeva nalaze se sićušni otvori, Liberkinove kripte, čije epitelne stanice stvaraju dnevno oko 1800 ml crijevnog sekreta.

To je čista izvanstanična tekućina sa pH 7,5-8,0.  U toku izlučivanja vodenaste tekućine iz Liberkinovih kripti sudjeluju bar 2 aktivna procesa:

• aktivna sekrecija jona CI^– u kripte
• aktivna sekrecija HCO₃^–.

Sekrecija Cl^– jona uzrokuje električnu silu koja vuče Na⁺ jone kroz membranu, a onda ti svi joni uzrokuju osmotsko kretanje vode. Ako se skupi sekret iz tankog crijeva tako da ne sadrži ostatke propalih stanica u njemu neće biti enzima.

Ali epitelne stanice sluznice, posebno one koje prekrivaju resice, sadrže probavne enzime:

• nekoliko različitih peptidaza (razgrađuju male peptide u aminokiseline)
• saharoza, maltoza, izomaltoza, laktaza – razgrađuju disaharide
• crijevna lipaza – razgrađuje neutralne masti u glicerol i masne kiseline.

Ovi enzimi kataliziraju hidrolizu hranjivih tvari na vanjskoj površini mikroresica prije nego se apsorbiraju konačni produkti. Različiti lokalni nervni refleksi potaknuti dodirnim ili iritacijskim podražajima najvažniji su način na koji se regulira izlučivanje u tankom crijevu. Izlučivanje nastaje kao reakcija na prisustvo himusa u crijevu, te što je više himusa veće je i izlučivanje.