Sve zamke stalnog stresa

Izreka da “ono što vas ne ubije,može samo da vas ojača” pokazala se kao točna.

Ljekari tvrde da jedna određena količina doziranog stresa može da nas ojača, ali i da s druge strane treba biti oprezan kada je u pitanju hronični stres koji može biti veliki neprijatelj fizičkog i psihičkog zdravlja čovjeka.

Jedna količina stresa je neophodna i zato ljudski organizam ima sofisticirane odbrambene mehanizne, koji se munjevito pokreću u stanjima ugroženosti.

Ljudi bez većih posljedica zahvaljujući ovom mehanizmima mogu da savladavaju akutni ili povremeni stres, čak i kada je on visokog intenziteta. Stručnjaci upozoravaju da je veliki problem prisustvo stalnog ili hroničnog stresa, pa čak i kad je on niskog intenziteta.

Kada je čovjek stalno izložen stresu, odbrambeni mehanizmi su stalno “ukjučeni”, tako da se vremenom iscrpljuju i dovode do mnogih štetnih promjena u ljudskom tijelu. Ovaj tinjajući i podmukli stres može oštetiti mozak, pluća, mišiće, srce.

Zašto imam visok pritisak?

Ljekari kažu da je mozak savršen “kompjuter” koji regulira sve funkcije organizma. Mozak prima informaciju o stresu, obrađuje je, planira i pokreće odbrambenu reakciju. Poznato je da mnogim ljudima u stresnim situacijama skače krvi pritisak, da se znoje, da im srce ubrzano lupa. Do svega ovog dolazi zbog pojačanog lučenja adrenalina i kortizola. Kad stres prođe, sve funkcije se vraćaju na normalu. Problem nastaje kod hroničnog stresa, kada je organizam prinuđen da u dužem periodu “radi u posebnom režimu”.

Zašto me boli glava?

Pod učinkom stresa, mišići se zatežu čime se povećava spremnost ljudskog tijela za brzu reakciju u cilju fizičke odbrane organizma. Kod stalnog stresa, dugotrajna mišićna napetost dovodi do različitih oboljenja kao što su miofascijalni sindrom (dubok stalan bol u mišiću), tenziona glavobolja i migrena.

Zašto ne mogu disati?

Produbljeno i ubrzano disanje je takođe posljedica stresa. Na ovaj način dolazi više kisika do krvi, a sve to povećava sposobnost organizma da se odbrani od stresa. Hiperventilcija može izazvati i napad panike.

Zašto mi preskače srce?

Stres ubrzava rad srca i povećava krvni pritisak. Veliki mišići i drugi organski sistemi naglo povećavaju svoje potrebe za kisikom i glukozom koji se dopremaju preko krvi. Krvni sudovi upumpavaju povećanu količinu krvi, srce ubrzava rad i pojačava intenzitet kontrakcija. U kratkom periodu ove promjene nemaju negativnog utjecaja na rad srca. Ipak, ako stres potraje, srce se “iscrpljuje”, tako da može doći do slabljenja srčanog mišića i povećanog rizika od infarkta.

Zašto mi divljaju hormoni?

Kad odgovarajući centri u moždanoj kori dobiju informaciju o stresu, oni nervnim putevima šalju signale u hipotalamus, odakle oni odlaze u hipofiznu žlijezdu. Hipofiza luči odgovarajuće hormone, koji se krvlju prenose do nadbubrežne žlijezde, izazivaju lučenje kortizola i adrenalina, a oni pokreću niz reakcija organizma karakterističnih za stres, zbog čega se i nazivaju stres hormoni. Ovi hormoni deluju na jetru izazivaju povećano oslobađanje glukoze  u krv. Kao glavna “stanična hrana”, glukoza povećava energetsku spremnost organizma u stresnim situacijama.

Zašto me boli stomak?

Stres je krivac za povećavanje ili smanjenje apetita. Uslijed uziamanja većih količina hrane i poremećaja varenja, može doći do vraćanje želučnog sadržaja u jednjak, što je praćeno osjećajem kiseline i bolom.

Pod dejstvom stresa, u stomaku se javlja osjećaj nelagodnosti (takozvani “leptirići”). Česta je mučnina, a moguće je i povraćanje. Zatvor i dijareja su takođe česti pratioci ovog stanja.

Zašto me seks smara?

Povećana koncentracija kortizola, uslijed stresa, dovodi kod muškaraca do smanjenja lučenja testosterona i produkcije sperme. Sve ovo ima uticaj na seksualnu i reproduktivnu funkciju. Hronični stres u pojedinim slučajevima može dovesti do impotencije. Kod žena se javlja poremećaj menstrualnog ciklusa, česte su i bolne menstruacije, pa čak i prestanak ciklusa.

Kako izbjeći stres?

Kada je stres u pitanju, možda bi bilo najbolje da pokušate sami da pronađete za sebe najbolji lijek. Rekrativno baljenje sportom, šetnje po prirodi i zdrava ishrana uz redovan san siguno mogu da pomognu. Ali sigurno je da se svako na različite načine oslobađa stresa, neko trči, a neko čita poeziju i sluša muziku.

Uzroci hroničnog stresa su duboko “ugrađeni” u naš svakodnevni život, bilo da se radi o teškoj finansijskoj situaciji, gužvi u saobraćaju ili problemima na poslu.

Stručnjaci kažu da su neke studije pokazale da čovjek može da kontrolira i amortizira stes. Lako je reći, ali pokušajte da za početak izbjegavati situacije koje su uzrok stresa, a više vremena provodite u aktivnostima koje vas opuštaju i sa ljudima u čijem društvu uživate.