Trudovi ili porođajni bolovi su nevoljne kontrakcije uterusa, koje se javljaju sa početkom porođaja i sa pauzama traju sve do izbacivanja posteljice i ovojaka.
Njih porodilja svojom voljom ne može da izazove ni da odstrani, ni da pojača, niti da oslabi. Izvan kontrakcija miometrijum ima izvjestan tonus koji se naziva tonus mirovanja ili bazalni tonus. Bazalni tonus je prirodna zategnutost mišićnih snopova koji grade mišićne slojeve materičnog zida. Ovaj tonus mjeri se unutrašnjom tokodinamometrijom i predstavlja pritisk koji izvan kontrakcije uterusa vlada u materičnoj duplji. U porođaju bazalni tonus uterusa iznosi 8-12 mmHg.
Bazalni tonus povećan je u slučajevima previše rastegnutog materičnog zida kao kod hidroamniona, višeplodne trudnoće ili prijevremenog odljuštenja normalno usađene posteljice. Isto tako, bazalni tonus uterusa povećan je i kod poremećenih porođajnih kontrakcija u smislu hipertonije.
Pojava materičnih kontrakcija u toku porođaja zasniva se na sposobnosti mišićnih vlakana da pod dejstvom izvjesnih draži povećavaju svoj tonus ili skraćuju svoju dužinu. U normalnim uslovima kontrakcije uterusa u porođaju polaze iz autonomnih centara koji se nalaze u gornjim partijama uterusa u blizini rogova. Odatle talas kontrakcije prenosi se naniže prema vratu uterusa.
Da bi materične kontrakcije bile pravilne, ravnomjerne i efikasne, potrebno je da autonomni centri iz kojih polaze impulsi sinhrono i koordinirano funkcionišu i da se iz njih kontrakcije nesmetano i sinhrono prenose na donje partije uterusa.
Prema tome, kontrakcije se najprije javljaju na rogovima, sa njih se brzo prenose na dno i gornji dio tijela, pa na srednji dio uterusa i, najzad, na istmični i cervikalni dio. Kako se talas kontrakcije u materičnom mišiću širi brzinom od 2 cm u sekundi, da bi on dospio od centra emisije do grlića gravidnog uterusa porodilje potrebno je 10 do 20 sekundi. Ako se ovaj proces prenošenja ne odvija na ovakav način, već nekoordinisano ili obrnutim pravcem, onda nastaje diskinezija uterusa kada su kontrakcije haotične, kada poništavaju jedna drugu i kada zbog toga dilatacija cervikalnog kanala i spoljnjeg ušća ne napreduje ili je usporena i nepotpuna, a porođaj produžen ili potpuno zastao.
Iako su materične kontrakcije autonomne po svom postanku, ipak viši centri, naročito kičmena moždina, imaju izvjestan uticaj na njihov kvalitet, odnosno na njihovu učestalost, ravnomjernost i intenzitet. Da uticaj viših centara nije presudan u porođaju i da se ovaj može spontano da dovrši i bez njihove saradnje najbolji je dokaz spontan porođaj kod paraplegičarki kod kojih postoji potpun prekid kičmene moždine.
Kontrakcije uterusa imaju svoj intenzitet, svoje trajanje i učestalost. U pojedinim fazama porođaja vrijednosti ovih kvaliteta mjenjaju se.
U početku porođaja kontrakcije uterusa, koje žena osjeća kao porođajne bolove, slabe su i kratkotrajne. Javljaju se na 20 do 30 minuta, traju 10 do 15 sekundi i porodilja ih osjeća kao lako stezanje uterusa koje polazi od krsta a završava se naprijed prema simfizi. Sa napredovanjem porođaja kontrakcije uterusa su sve češće, sve su jače i sve duže traju.
Pred kraj doba širenja kontrakcije uterusa su veoma jakog intenziteta, javljaju se na 2 do 3 minuta a traju 50 do 60 sekundi, U to vrijeme, odnosno pred samu pojavu napona žena osjeća najjače porođajne bolove. Poslije toga intenzitet trudova popušta da bi se ponovo pojačao u momentu izlaska ploda.
Grafički predstavljena kontrakcija uterusa ima oblik krivulje na kojoj se razlikuje
- nagao uspon (stadium incrementi)
- najviši plato na vrhuncu kontrakcije (stadijum acmes)
- postepen pad (stadijum decrementi)
Kliničko praćenje materičnih kontrakcija ima za cilj da ustanovi početak svake kontrakcije, njenu dužinu, odnosno trajanje, jačinu i prestanak.
Palpacija – najgrublja orijentacija u tom pogledu. Pruža samo grubu privremenu orijentaciju akušeru u normalnim porođajima, gdje se porođajni akt odvija bez teškoće i gdje plod nije ugrožen. Pri tom se kontrakcije uterusa mogu najbolje zapaziti i osjetiti stavljanjem volarnog dijela šake na trbušni zid iznad uterusa. U momentu kada porodilja dobije kontrakciju javiće se osjećaj tvrdoće na trbušnom zidu porodilje, trajaće sve dok traje kontrakcija i nestaće sa njenim iščezavanjem.
Tokometri (tokodinamometri) – služe za preciznije mjerenje i koriste se u komplikovanim slučajevima ili kad se želi preciznije mjerenje. Oni su u vezi sa kimografom, tako da se kontrakcije uterusa, sa njihovim bazalnim tonusom mogu registrovati. U principu postoje dve vrste ovih aparata:
- jedni koji se upotrebljavaju spolja, preko trbušnog zida
- i drugi kojim se mjeri intrauterini pritisak uvlačenjem naročitih balona, elektroda ili cjevčica u materičnu duplju
Tokometrija, odnosno danas se smatra zastarjelom metodom, te je zamjenjena elektrotokodinamometrijom, odnosno elektrotokografijom uz istovremenu kontrolu srčanih tonova ploda tzv. Elektrokardiotokografija koja je postala rutinska metoda za praćenje čak i potpuno normalnih porođaja.
U normalnim okolnostima, kada plodu ne prijeti opasnost od hipoksije, sa porastom, materičnog tonusa u kontrakciji, javlja se i usporenje otkucaja srčanog ploda, objašnjava se nadražajem vagusa, nastalog usljed povećanog pritiska na glavicu ploda u toku materične kontrakcije.
Zbog toga bradikardija traje koliko i kontrakcija. Slabiji pad broja srčanih otkucaja u toku materične kontrakcije, koji traje koliko i kontrakcija i popravlja se po njenom prestanku, nije znak patnje ploda.
Ako je bradikardija ploda za vrijeme materične kontrakcije izraženija i pada ispod 100, ili se ne popravlja posljedica je insuficijencije posteljice i predstavlja znak patnje ploda, kome treba što prije pomoći.
Be the first to comment