Opšte osobine virusa

Virusi su metabolički neaktivne i zarazne čestice na granici nežive prirode i živog svjeta. Nemaju celijske dijelove već potpuno ovise o mehanizmu stvaranja energije i proteina celija domaćina. Virusi su najmanji infektivni agensi i najednostavniji oblici zive materije. To su obligantni intracelularni paraziti. Velicina virusnih cestica se krece od 15-300 nm i posmatraju se samo pod elektronskim mikroskopom. Virusi nisu osjetljivi na antibiotike, ali reaguju na sve vrste zracenja.

Gradja virusa:

Svaka virusna cestica je gradjena od nukleinske kiseline (genom) i proteinskog omotaca (kapsid). Virusni genom se sastoji iz DNK ili RNK nukleinskih kiselina. One mogu biti jednolancane i dvolancane, cirkularne ili linearne. Virusni genom nosi sve informacije za sintezu sopstevenih strukturnih elemenata i informacije za sintezu proteina, enzima koji su mu potrebni za razmnozavanje. Kapsid je proteinska ljuska koja obavija nukleinsku kiselinu od dijelovanja enzima celije. Građena je od proteinskih subjedinica kapsomera i nositelj je virusnih antigena. Zajedno sa kapsidom koji je proteinske gradje i nukleiske kiseline cine kompletnu virusnu cesticu tj nukleokapsid. Kapsid obezbjedjuje strukturu i simetriju virusa i nosilac je antigene specificnosti. Po simetriji su podjeljeni na spiralnu, ikozaedarnu (kubicna), posebni oblici simetricnosti – baktriofagi (glava i rep). Svi virusi sa spiralnom simetrijom i neki sa kubicnom imaju i ovojnicu. Virusi ovojnicu sticu uglavnom preko napustanja celije i obicno potice od citoplazmatske membrane (herpes virusi uzimaju jedrovu membranu ili GA, ER rubi virusi). Na povrsini ovijnice prisutni su glikoproteiski nastavci kodirani od strane virusnog genoma, a ispod se nalazi lipoproteinski dvosloj koji predstavlja modifikovanu celijsku membranu, na cijoj se membranskoj strani se nalazi matrixni protein za koji se vezuje kapsid. Glikoproteini sluze da se vezuju za celijske receptore (faza adsorpcije) i za sintezu neutralisucih antigena. Najvazniji glikoproteini su hemaglutinin H, neuramidaza N, fuzioni factor F. H aglutinisu Er, N ima enzimsku akivnost razlaze neuramin i omogucava odgoljavanje receptora za H glikoprotein. I F je bitan za ulazak u celiju. Svi virusi koji imaju F factor , ulaze u celiju fuzijom (HIV, paramikso , herpes virusi.) Po polaritetu nukleinske kiseline, svi RNK i DNK virusi se mogu podjeliti na pozitivne (+) i negativne (-). Pozitivni RNK virusi su indeticni viralnim mRNA i oni mogu odmah biti translatovani od strane domacinske celije. Negativni RNA su komplementarni mRNA i moraju biti konvertovani u RNA (+) viruse od strane polimeraze prije translacije. DNA nomenklatura je slicna RNA nomenklaturi. Virusi su podlozni genetskim promjenama kroz nekoliko mehanizama. Ukljucuju procese genetskog drifta gdje pojedine baze DNA i RNA mutiraju u druge baze. Mnoge od ovih point mutacija su tihe i one ne mjenjaju protein koji posjeduje genom virusa. Ali postoje druge koje mogu dovesti i do rezistencije antiviralnih lijekova. Sve sto je proteinsko u virusu kodirano je njegovim genom, sve sto je lipidno i polisaharidno potice od celije domacina.