Konstitucija je skup nasljednih (i stečenih) morfoloških i funkcionalnih karakteristika organizma. Pri tome se uzimaju u obzir razne karakteristike:
- opšti izgled tijela
- razmjeri i odnosi pojedinih dijelova tijela
- reagovanja na različite spoljne faktore (posebno psihičke reakcije)
- ispoljavanje sklonosti prema određenim bolestima
Faktori spoljne sredine mogu u većoj ili manjoj mjeri uticati na morfo-funkcionalne karakteristike pa ih ne smijemo zanemariti kada govorimo o konstituciji.
Recimo neadekvatna ishrana, fizička aktivnosti, socijalna sredina (posebno važno za konstutucionalne podjele bazirane na psihičkoj reakciji) itd.
Tipovi konstitucije
Klasifikacija konstitucije može da se zasniva na morfološkim ili funkcionalnim karakteristikama ili i jednim i drugim. Postoji više podjela konstitucije zavisno od autora. Najpoznatije su sljedeće:
Hipokritova podjela
- Snagvinici
- Kolerici
- Flegmatici
- Melanholici
Klasifikacija po Sigaudu
- respiratorni tip: dug grudni koš, oštar epigastrični ugao, veliki kapacitet pluća i mali trbuh
- digestivni tip: dobro razvijen grudni koš, tup epigastrični ugao, veliki trbuh, debeli vrat,sklonost ka gojenju
- muskularni tip: dobro razvijena muskulatura, širok grudni koš, široka ramena
- cerebralni tip: istaknuto čelo, gracilna tjelesna građa, kratki ekstremiteti, grudni koš i muskulatura slabo razvijeni
Kretchmerova klasifikacija
Biološke korelacije između morfološkog izgleda i temperamenta
- Leptosomni – astenični tip
Dug, mršav vrat, mali i uzak grudni koš, tup epigastrični ugao, uska ramena i slabo razvijena muskulatura.
Sklonost ka tuberkulozi i nervnim oboljenjima šizofrenog tipa
- Piknički tip
Nižeg eventulano srednjeg rasta, velike glave, kratkog debelog vrata, velikog isturenog trbuha.
Komunikativni, društveni, nervno uravnoteženi tipovi
Sklonost ka cirkulatornim oboljenjima, apopleksijama, manijakalno depresivnim psihozama itd.
- Atletski tip
Izgleda kao sigaudov muskularni
Sklonost ka nervnim poremećajima tipa šizofrenije.
- Displastični tip
Obuhvata razne endokrine poremećaje (maskulinizam, infantilizam, hipo i hiperplaziju, gojaznost itd.
Sheldonova klasifikacija
Zamišljena je na osnovu tri prvobitna zametna listića pa koji od njih dominira imamo 3 tipa.
- Ektomorf
- Mezomorf
- Endomorf
Za one koji se ne uklapaju u ovu podjelu sheldon je dodao
Ektomezomorf i mezoektomorf (zavisno koji preovladava)
Pavlovljeva klasifikacija
Pavlov je napravio klasifikaciju čija je osnova u karakterstike višeg nervnog reagovanja.
Granica radne sposobnosti
Podijelio je tipove na snažne (sa visokom granicom radne sposobnosti) i slabe (sa niskom)
Ravnoteža procesa inhibicije i razdraženja
Ako su ova dva procesa podjednako razvijena i ni jedan ne dominira to je uravnotežen tip (ne reaguje pretjerano ni depresivno ni euforično)
Dinamičnost nervnih procesa
Recimo da je osnova promjena raspoloženja pa postoje tipovi koji su inertni u promjeni raspoloženja i oni koji su dinamični.
Tako je preuzeo hipokratovu podjelu i napravio četiri tipa:
- Melanholik
Mala radna sposobnost, u dinamici preovlađuje inhibicija
- Sangvinik
Snažni tipovi (velike radne sposobnosti) uravnoteženi i dinamični
- Kolerik
Snažan tip ali neuravnotežen jer preovlađavaju procesi razdraženja
- Flegmatik
Osnvna odlika je inertnost nervnih procesa.
Prema pavlovu nervna funckija uveliko utiče i na druge organske sisteme pa se ove nervne reakcije mogu primjeniti i na druge organske sisteme. Kao i sheldon i on je napravio međutipove!
Be the first to comment