Intraokularni tlak – Intraocular pressure

Intraokularni tlak (IOT) je, ustvari, pritisak sadržaja bulbusa na ovojnice i ovisi od volumena sadržaja oka i elasticiteta ovojnica, odnosno o ravnomjernom i uravnoteženom dovodu i odvodu vodice iz oka. Predstavlja konstantu u organizmu isto kao što su temperatura ili puls. U normalnom oku se kreće od 10-22 mm Hg (1,3-2,9 kPa) i viši je od tlaka u bilo kojem drugom organu u tijelu.

Orijentaciono se možemo informirati pomoću prstiju obje ruke koristeći fenomen fluktuacije. Stavimo oba kažiprsta na zatvoreno oko bolesnika čiji je pogled usmjeren prema dole i upoređujemo otpor, koji se dobija na bolesnom i zdravom oku pri kompresiji bulbusa preko kapaka te procjenjujemo visinu IOT-a. Ako je oko normotenzivno označimo ga sa N, ako je tvrđe, zavisno od stepena, označavamo sa N+l, N+2 ili N+3 (tvrdo poput “kamena”), ili ako je mekše N-l, N-2 ili N-3.

Tačno izmjeriti vrijednost intraokularnog tlaka možemo samo mjerenjem napetosti očne jabučice tonometrijom. Danas se koristi aplanaciona tonometrija (Goldmann) koja se bazira na principu da je sila potrebna za aplanaciju (udubljevanje) površine korneje ekvivalentna visini intraokularnog tlaka. Vrši se na biomikroskopu nakon prethodne lokalne anestezije i ukapavanja kapi fluoresceina. Aplanacioni tonometar stoji na biomikroskopu u stojećem ili visećem obliku (zavisno od tipa tonometra). Ima ugrađeni prozirni cilindar sa dvolomcem koji se naslanja na površinu anestezirane korneje. Kornea i cilindar se obasjavaju kobalt plavim svjetlom iz biomikroskopa nakon čega možemo vidjeti kružnu površinu aplanacije koja zeleno fluoresceira. Okretanjem mikrometarskog vijka mjernog bubnja, cilindar pojačava pritisak na korneu i nastaju dva jednaka fluoresceinska polukruga suznog filma, koji su znak da je kornea na dodirnom mjestu s cilindrom jednakomjerno aplanirana. Vrijednost intraokularnog tlaka se direktno očitava u mm Hg na mikrovijku kada se unutrašnji rubovi fluoresceinskih polukrugova dovedu u dodir. Ukoliko polukrugovi prejahavaju jedan preko drugog ili su udaljeni jedan od drugog, treba ih dovesti u dodir njihovim unutarnjim rubovima jer tada dobijamo vrijednost intraokularnog tlaka. Pri tome je kornealna depresija minimalna tako da količina istisnute očne vodice ili krvi u žilnici praktično ne dovodi do promjena u vrijednosti intraokularnog tlaka. Kod toga ne igra ulogu niti rigiditet ovojnica oka

Kod impresione tonometrije (Schioetz) mjerimo stepen impresije korneje pod djelovanjem težine pokretnog metalnog klipa tonometra i kod koje značajnu ulogu igra rigiditet ovojnica oka. Danas se ovaj način tonometrije sve više napušta.

Jednom izmjeren normalan intraokularni tlak nije garancija da osoba ne boluje od glaukoma. Naime, postoji mogućnost da bolesnik ima pojedinačne skokove tlaka koji se javljaju u drugo vrijeme dana od vremena kada smo izvršili kontrolu intraokularnog tlaka. Zbog toga za kompletniji uvid u kretanje visine intraokularnog tlaka poslužit će nam dnevna krivulja koja se postiže mjerenjem intraokularnog tlaka od 6 do 22h svaka 2-3 sata tokom 3 dana.

Kod “non kontakt” tonometrije kontaktno staklo ne dolazi u kontakt s korneom oka pa je preporučljiva kao metoda pretrage IOT-a u screeningu veće skupine ljudi ili pak u onim slučajevima kada bolesnik ne surađuje.