Simptomi oštećenja malog mozga

Način da se sagleda uloga malog mozga je upoznavanje sa poremećajima koje izazivaju njegova oštećenja. Opšti principi tih oštećenja su da kod jednostranih lezija malog mozga, simptomi i znaci se ispoljavaju na istoj strani na kome je oštećenje, usljed dvostrukog ukrštanja puteva. Akutno oštećenje cerebeluma može da izazove teške poremećaje koji se tokom vremena iznenađujuće dobro oporave. Nasuprot, hronične, sporo progresivne bolesti ovog organa uzrokuju postepeno, ali trajno pogoršanje tegoba.

Ataksija predstavlja stanje poremećene koordinacije i harmonične saradnje različitih mišićnih grupa ili dijelova tjela u izvođenju pokreta. Sam naziv se obično odnosi na hod (ataksični hod) ili pokrete ekstremiteta (ataksija ruku ili nogu). Ataksični hod je hod na široj osnovi (hoda kao pijan), usporen, nejednakih koraka i nepredvidljivih skretanja.

Dizmetrija označava nesposobnost adekvatne procjene amplitude, brzine i ponekad pravca pokreta čiji je cilj da se dosegne neki predmet. Razlikujemo hipometriju (podmašivanje ili neodgovarajuće mala amplituda pokreta) i hipermetriju (premašivanje ili neodgovarajuće velika amplituda pokreta). Dizmetrija se najlakše uočava tokom testova prst-nos ili peta-koljeno.

Disdijadohokineza označava otežano (hipodijadohokineza) ili onemogućeno (adijadohokineza) vršenje brzih, naizmjeničnih (antagonističkih) pokreta, usljed poremećene sekvence naizmjenične aktivacije agonista i antagonista (npr. brzi pokreti pronacije/supinacije šaka).

Asinergija/disinergija je izostanak istovremenog, uporednog koordinisanja pojedinih mišića ili mišićnih grupa tokom izvođenja multisegmentnih, složenih pokreta. Svaka složena motorna aktivnost podrazumjeva istovremeno koordinisano izvođenje više različitih prostih motornih radnji, što je u domenu funkcije malog mozga. U slučaju njegovog oštećenja nastupa dekompozicija složenih pokreta: bolesnik segmente složene motorne radnje izvodi u sekvenci (jednu nakon druge), a ne istovremeno.

Oštećenja malog mozga često prati hipotonija.

Nistagmus je čest u poremećajima cerebeluma. Kod jednostranih oštećenja malog mozga brza komponenta nistagmusa usmjerena je prema strani oštećenja.

Akcioni tremor je tremor koji se odigrava tokom cijelog vršenja pokreta, ali je za oštećenje malog mozga karakterističniji intencioni tremor, tj. oscilovanje ekstremiteta sa karakterističnim povećanjem amplituda pri kraju voljnog pokreta usmjerenog ka dosezanju nekog cilja (npr. tremor pred ciljem kod probe prst-nos).

Cerebelarna dizartrija se karakteriše izvesnom usporenošću govora, uz slivanje riječi (sliven govor) i nemogućnost kontrole procesa artikulacije, uz nepotrebno oklijevanje na koje se nadovezuje eksplozivno naglašavanje samoglasnika (bolesnik govori kao da skandira: skandirani govor).

Funkcionalna organizacija malog mozga se može sagledati kao serija sagitalnih (longitudinalnih) zona. Srednje strukture (vermis) odvajaju međusobno dvije lateralne hemisfere. Flokulonodularni režanj ili vestibulocerebelum je filogenetski najstariji dio malog mozga, koji je aferentno-eferentnim vlaknima povezan sa moždanim stablom (prije svega, vestibularnim jedrima) i osnovna mu je uloga u održavanju ravnoteže i pokreta očiju.