Hemijske povrede

Hemijske povrede su trovanja hemijskim otrovima koji uneseni u tijelo svojim hemijskim dejstvom oštećuju zdravlje ili uništavaju život.
Hemijski otrovi potiču ili iz

• mineralne oblasti, kao što su živa, olovo, arsen itd., ili iz
• biljne oblasti, strihnin, hašiš, kurare, kokain, ili iz
• životinjske oblasti kao što su zmijski otrovi, pčelinji otrovi, kantaridin, itd.

Djelovanje otrova je različito i ovisi od više faktora. Na prvom mjestu ovisi od osobina i svojstava same hemijske supstancije, zatim od načina unošenja, ali i od individualnih svojstava (doba života, zdrastveno stanje, urođena preosjetljivost (idiosinkrazija), ili stečena (anafilaksija), refrakternost, naviknutost na izvjesne otrove, itd).

Poseban značaj u sudsko-medicinskoj ekspertizi imaju trovanja medikamentima i terapijskim supstancijama. Ta trovanja mogu biti predmet sudsko-medicinskog vještačenja u slučajevima:
– ako su data u valikim dozama od strane ljekara, ili prepisana u većoj količini, ili
– ako su u liječenju primijenjeni oni lijekovi koji nisu stekli medicinske afirmaciju. Ukoliko se primijene takvi lijekovi u cilju sticanja medicinskog iskustva, onda se može raditi o djelu nesavjesnog liječenja.

– Pod očigledno nepododobnim sredstvom pored lijekova koji nisu prihvaćeni u medicinskoj nauci u liječenju datih bolesti, spadaju i oni lijekovi koji uopšte nisu prihvaćeni kao lijekovi (na primjer “bapski lijekovi”).

Klasifikacija otrova i trovanja su raznovrsna i mnogobrojna. Između ostalih takva jedna podjela otrova zasniva se na njihovom porijeklu, pa razlikujemo: mineralne, biljne i životinjske otrove. Prema načinu istraživanja i izlolovanja: gasoviti (CO, HCN), lako isparljivi (alkohol, fenol), mineralni (Hg, Cu, AS…), medikametozni, pesticidi, itd.
Prema svojoj namjeni to su nenamjerna, slučajna, akcidentalna, kao i medicinska-jatrogena otrovanja.
Namjerna trovanja su ona kada su uzete ili data svjesno i namjerno samom sebi ili drugoj osobi, pa su prema tome suicidalna i homicidalna.
Prema toksičnom djelovanju to su
– neurotoksični otrovi koji oštećuju centralni nervni sistem i periferni živčani sistem,
– nefrotoksični otrovi koji oštećuju bubrege,
– hepatotoksični, koji oštećuju jetru,
– hematotoksični, oštećuju hematopoezne organe i sastav krvi, zatim
– otrovi koji blokiraju fermente, itd.

Svrsishodnija podjela otrova za sudsko-medicinske potrebe je po načinu djelovanja na tijelo, to jest da li otrov djeluje lokalno, na mjestu direktnog dodira otrova s tijelom ili djeluje opšte, poslije i usljed resprpcije.
– jetki otrovi (caustica) i nadražajni (irritantia) su otrovi koji djeluju lokalno na mjestu dodira otrova sa tijelom su
Pored kaustičnih i nadražajnih otrova, koji imaju samo nadražajno ili samo kaustično dejstvo postoje i takvi otrovi, koji osim kaustičnog i nadražajnog djelovanja imaju i dejstvo nakon resorpcije otrova. To su jetki i nadražajni otrovi sa resorptivnim dejstvom.
– Resorptivni otrovi (resorptiva) – Otrovi koji imaju uglavnom opšte i resorptivno dejstvo, nazivamo resorptivnim otrovima (resporptiva). To su parenhimni, krvni i živčani otrovi.
UTVRĐIVANJE TROVANJA
NA OSNOVU NAROČITIH I POZNATIH OKOLNOSTI SLUČAJA, na primjer iznenadna oboljenja (morbus subitus) sa naprasnim umiranjem, mors subita. Ili neznano oboljenje (morbus ignotus), sa neznanom smrću – mors ignota, ili sumnjiva oboljenja (morbus suspectus) sa sljedstvenom sumnjivom smrću, mors suspecta. Dijagnostička vrijednost naročitih okolnosti slučaja nije velika ali nam indirektno i u vezi sa drugim metodama utvrđivanja trovanja ukazuje na otrovanje.

KLINIČKE POJAVE, povraćanje, prolivi, bolovi u abdomenu, zanijetost halucinacije, konvulzije, besvjesnost i još mnoge druge, nemaju dokaznu vrijednost trovanja, ali mogu samo u vezi sa drugim metodama utvrđivanja trovanja, učiniti trovanje vjerovatnim.

OBDUKCIONI NALAZ ako se trovanje završilo smrću Međutim, treba znati, da kod nekih smrtnih trovanja obdukcioni nalaz može biti skoro neznatan ili negativan, ondnosno promjene na organima mogu biti nevidljive za prosto oko.

TOKSIKOLOŠKO PRETRAŽIVANJE je najvažnija metoda u utvrđivanju trovanja uopšte je.
U čl.256. ZKP stoji: “Ako postoji sumnja na trovanje, uputiće se sumnjive materije koje su nađene u lešu ili na drugom mjestu na vještačenje ustanovi koja vrši toksikološka pretraživanja (ispitivanja). Pri pregledu sumnjivih materija vještak će posebno utvrditi vrstu, količinu i dejstvo nađenog otrova, a ako se radi o pregledu materija uzetih sa leša, po mogućnosti i količinu upotrebljenog otrova”.
Uzimanje materijala za toksikološki pregled vrši se tako što se organi ili dijelovi organa
– donja polovica mozga,
– srce,
– slezina i
– jedno pluće,
– polovica jetre sa žučnom kesom,
– bubreg, želudac sa sadržajem, te
– po pola metra tankog i debelog crijeva,
Stavljaju u staklene tegle, zapremine od 2-3 litra, sa staklenim zapušačem, ali bez ikakvog konzervansa.
– Uz to, treba uzeti krv i mokraću u epruvetu.
Uzimanje materijala iz ekshumiranog leša vrši se na isti način kao što smo već naveli, ukoliko je leš očuvan.
– Ali ako je leš truo, onda se uzima istrula masa za toksikološki pregled.
Ako postoji sumnja na trovanje toksičnim metalima, posebno arsenom, onda su uzimaju
– uzorci kosti,
– nokata, kose,
– kao i zemlja kako ispod i pokraj kovčega.[/lang_ba]