Objektivno određivanje refrakcije oka

Ovaj način određivanja refrakcije oka nam veoma pomaže kod tačnog odredjivanja subjektivne refrakcije i propisivanja naočala ili kontaktnih leća. Posebno je od koristi, praktički obavezna, kod ispitivanja vida i propisivanja korekcije kod djece.

Jedan od najjednostavnijih načina određivanja objektivne refrakcije oka je direktno oftalmoskopiranje. Naime, kada u potpunosti izoštrimo sliku fundusa kod oftalmoskopiranja okretanjem Recossove ploče, refrakcija je jednaka zbroju refrakcije oka liječnika i bolesnikovog oka koje liječnik direktno oftalmoskopira. Pretpostaviti je da liječnik zna tačno svoju refrakciju pa je lako izračunati kolika je refrakcija oka koje direktno oftalmoskopira.

Skijaskopija je objektivna metoda određivanja refrakcije oka pomoću pokusa sjene. Akomodaciju bolesnika isključimo ukapavanjem 1% atropina kod djece (3x dnevno kroz 5 dana), odnosno 0.5% homatropina ili nekog drugog kratkotrajnog cikloplegika kod odraslih više puta u toku 1 sata. Bolesnik i liječnik sjede jedan nasuprot drugom na udaljenosti od 1m. Iza desnog uha bolesnika nalazi se izvor svjetlosti, a okruglo ravno ili konkavno ogledalo u ruci liječnika. Kroz centralni otvor ogledala promatra liječnik. Postoje i električni i baterijski skijaskopi s ugrađenim svjetlom. Ogledalom osvijetlimo zjenicu i pokrećemo ga prema gore, dole, desno i lijevo. Na rubu zjenice se pojavljuje sjena koja se kreće u istom smjeru, kako mi okrećemo ogledalo, ili u suprotnom smjeru. Iz smjera kretanja sjene možemo zaključiti i ustanoviti stanje refrakcije oka.

• Ako koristimo ravno ogledalo, a pri njegovom pokretanju zjenica je čas crvena čas crna, onda je oko kratkovidno upravo za 1 dioptriju, a mi se nalazimo u punctum remotomu oka, koji je udaljen jedan metar ispred oka.
• Ako sjena ide u suprotnom smjeru, onda je oko kratkovidno više od -1.0 D sph pa pred oko pomoću skijaskopskih ljestvica ili probnih okvira stavljamo sve jače minus-leće, dok se sjena ne umiri i zjenica pri kretanju postane čas crvena čas crna tj. dok refrakciju oka ne svedemo na – 1.0 D sph, a to je tačka neutralizacije.
• Ako sjena ide u istom smjeru u kome mičemo ravno ogledalo, onda postoji emetropia, hipermetropija ili miopija manja od -1.0 D sph jer se sa oftalmoskopom nalazimo unutar punctum remotuma bolesnikova oka.

Pred oko ponovo pomoću skijaskopskih ljestvica ili probnih okvira stavljamo sve jače plus-leće sve dok se sjena ne umiri tj. postignemo tačku neutralizacije. Dobivenom rezultatu dodajemo – 1.0 D sph i tako postižemo objektivnu refrakciju oka.

Ako se sjena u isto vrijeme ne umiri u svim meridijanima ili se počne preokretati u protivni smjer onda postoji astigmatizam koji se korigira plus- ili minus cilindrima u odgovarajaćim osovinama astigmatizma.

Astigmatizam skijaskopski najtačnije možemo ustanoviti pomoću retinoskopa, kada dobijemo u zjenici uski tračak svjetla, koji odgovara osovini astigmatizma, na koju je udešena distanca retinoskopa u neutralnoj tački.

Danas se najviše i najsigurnije koriste nove metode objektivnog određivanja refrakcije oka pomoću automatskih refraktometara u kojima ugrađeni kompjuter tačno očitava totalnu refrakcionu sposobnost oka sa tačnom naznakom osovine cilindara.

Kornealni astigmatizam, tj. zakrivljenost korneje u pojedinim meridijanima možemo objektivno odrediti keratometrom po Javalu. Aparat se sastoji od jednog luka na kome nalazimo dvije svijetle pokretne test sličice (pravokutnik i profilna slika stepenica sa centralnim poprečnim linijama). Pomicanjem figura na luku u horizontalnom i vertikalnom meridijanu postižemo da se slike dotaknu, a centralne linije pređu jedna na drugu. Razlika u broju stepenika između dva meridijana iznosi broj dioptrija, a zakrivljenost korneje u dioptrijama se može pročitati na odgovarajućoj skali. Tako se može ispitati po potrebi i bilo koji od kosih meridijana. Ova metoda ima posebnu važnost u određivanju tačne bazne krivine kontaktnih leća.