Osjet mirisa

Njušna membrana je smještena u najgornjem dijelu svake nosne šupljine. U svakoj nosnoj šupljini površina njušne membrane iznosi 2,4cm². Receptorske stanice za osjet mirisa su njušne stanice (bipolarne živčane stanice). Rasute su između potpornim stanicama u njušnom epitelu. Sluznički kraj njušne stnice tvori izbočenje iz koje iz sluzi strši 6-12 njušnih dlačica ili cilija. Dlačice oblikuju gustu mrežu u sluzi te one reagiraju na mirise u zraku te podražuju njušne stanice. Bowmanove žlijezde luče sluz na površini njušne membrane.

Podražaj njušnih stanica

Cilija je dio stanice koji reagira na njušne hemijske podražaje. Nakon dodira s njušnom membranom mirisna tvar difundira u sluz te se veže za receptorsku bjelančevinu koja strši kroz cilijarnu membranu. Receptorska bjelančevina je duga molekula koja ‘’prošiva’’ cilijarnu membranu 7 puta. Mirisna tvar se veže za vanjski nabor, a unutrašnjost nabora je vezana za G-protein (ima 3 podjedinice). Pri pobudi, alfa podjedinica se odvaja te aktivira ADENIL-CIKLAZU koja je pričvršćena za unutrašnju cilijarnu membranu. Aktivirana ciklaza pretvara mnoge molekule unutarstaničnog adenozin-trifosfata u ciklični-AMP. CAMP-aktivira susjednu membransku bjelančevinu koja omogućuje utok Na⁺  u citoplazmi receptorske stanice. Na ioni pridonose pozitivnosti na unutrašnjoj strani membrane, pa tako pobuđuju njušne živčane stanice i prijenos akcijskih potencijala njušnim živcem u CNS.

• Membranski potencijal nepodraženih njušnih stanica je -55mV.
• Depolarizacija= -55mV do -30mV.
• 1 bulbus ima par tisuća glomerula
• 1 glomerul :

• 25000 aksona iz njušnih stanica
• dendrit 25 velikih mitralnih stanica
• dendrit 60 m resičastih stanica

Njušni trakt ulazi u mozak na prednjem spojištu mezencefalona i velikog mozga, gdje se trakt dijeli na 2 puta: medijalno i lateralno njušno područje.

• Medijalni– star (od septalnih jezgara) – primarne njušne reakcije
• Lateralni– manje star (piriformne, prepiriformni kortex te kortikalni dio amigdala) složenije njušne reakcije