ASFIKTIČNE POVREDE

Poremećaj disanja ili potpuni prekid disanja usljed nedostatka kiseonika, kao posljedica oboljenja ili povreda, naziva se asfksija.

1. PRIRODNA ASFIKSIJA (ASPHYXIA NATURALIS) – Ako je poremećaj ili prekid disanja izazvan oboljenjem, onda je to prirodna asfiksija
2. NASILNA ASFIKSIJA (ASPHYXIA VIOLENTA) – ako je izazvan povredom, nasilnim putem, onda je to nasilna asfiksija. Uzroci nasilne asfiksije mogu biti:
– mehaničke prirode (asphyxia violenta mehanica),
– fizičke prirode, (asphyxia violanta physica) i
– hemijske prirode (asphyxia violenta chemica).

Kod većine asfiksija odigravaju se dva procesa istovremeno, nedostatak kiseonika (anoxia, anoxhaemia) i nagomilavanje u krvi ugljen dioksida (hypercapnia).

Po toku, asfiksija je
akutna ako je rezultat naglog i potpunog prekida disanja,
subakutna ako je prekid disanja nepotpun uz mogućnost povremenog udisanja u fazi asfiksije
hronična ako je posljedica otežanog dugotrajnog disanja (bilo unutrašnjeg, bilo spoljašnjeg).
perakutna asfiksija nastaje u slučajevima nagle blokade, hemoglobina ili fermenata, kao kod trovanja sa CO i HCN.

Uzroci prirodnog ugušenja su mnogobrojni, kao na primjer difterični laringitis, tumori larinksa, edem larinksa, bronhijalna astma, pneumotoraks itd.

Nasilni uzroci ugušenja mogu biti usljed trombne embolije kao komplikacija povrede donjih ekstremiteta (tromboflebitis ili flebotromboza), zatim, embolia adiposa pulmonum, kod preloma kostura, embolia aeria kod presjecanja v. jugulatis, traumatska tamponada srca, traumatski hematopneumotoraks, itd.

Jedan od uvjeta za normalno disanje je normalan sastav vazduha. Ako procenat kiseonika opadne ispod normale, dolazi do asfiksije.
Daljni uvjet normalnog disanja je prolaznost otvora za disanje, nosa i usta, kao i dišnih puteva, grkljana, dušnika, dušnica.
Normalno stanje terminalnih puteva je jedan od uvjeta normalnog disanja, kao i normalno stanje grudnog koša.
Kod traumatske kospresije toraksa, kod obostranog pneumotoraksa, kod uzetosti muskulature za disanje, razviće se anoksična asfiksija.
Važnu ulogu pravilnog i normalnog disanja imaju centri za respiraciju u produženoj moždini, jer oni mogu biti uzeti mehaničkom traumom, povišenjem intrakranijalnog pritiska, kod fulguracije i elektrizacije, patološkim procesima u mozgu, itd.
Za pravilno obavljanje disanja, neophodan uslov je pravilan sastav krvi, koja čini važnu kariku u transportu kiseonika. Kod teških anemija, kod kojih je znatno smanjena količina hemoglobina kao transportera kiseonika, rezultiraće hipoksidoza tkiva, isto tako ako je hemoglobin blokiran,kao kod trovanja sa CO.
Kod nasilnog mehaničkog udušenja, prekid disanja izazvan je mehaničkim sredstvima nasilnim putem.

Klinička slika kod većine asfiksija ispoljava se
otežanim disanjem – dispneom,
gubitkom svijesti,
konvulzijama,
zatim prestankom disajnih pokreta i
terminalnim pokušajima disanja.

Opšte anatomske promjene, kod umrlih usljed nasilnog mehaničkog udušenja su:
cijanoza (pomodrelost kože i vidljivih sluznica),
tačkasti krvni podlivi konjuktiva, sluznice usne i nosne šupljine, kože čela, očnih kapaka, gornje polovine grudnog koša, vrata, fleksornih strana ekstremiteta, seroza, pleure, perikarda, itd.
Krv je ugasito crvena i tečna.
Hiperemija unutrašnjih organa, izuzev slezene,
alveolarni ili intersticijalni emfizem.

Nasilno mehaničko udušenje može biti izvršeno
SUFFOCATIO – začepljenjem (zapušenjem) organa za disanje suffocatio, ili
STRANGULATIO – stezanjem, strangulatio.

Prema sredstvima, načinu i lokalizaciji začepljenja ili stezanja organa za disanje, razlikujemo
ASPHYXIA SUFFOCATIVA – udušenje začepljenjem i
ASPHYXIA COMPRESSIVA – udušenje stezanjem.[/lang_ba]