Osnovni mehanizmi kontrakcije

Glatki mišić za razliku od skeletnog grade puno tanja i kraća mišićna vlakna. Dvije osnovne karakteristike glatkih mišića su:

• nemaju poprecnu ispruganost
• ne stoje pod uticajem naše volje

Razlikujemo 2 vrste glatkih mišića:

• Višejedinični glatki mišić – izgrađen je od velikog broja međusobno odijeljenih mišićnih vlakana koja imaju inervaciju od vegetativnog nervnog sistema (autonomnog). Primjer: cilijarni mišić oka i piloerekcijski mišić dlake.
• Jednojedinični glatki mišić – je izgrađen od velikog  broja međusobno stopljenih mišićnih vlakana. Na membranama tih vlakana postoji jako puno pukotinastih spojeva koji omogućavaju da joni prelaze iz jedne stanice u drugu. Zbog toga se glatki mišić kontrahira poput mase tj. sincicija. Ova vrsta glatkog mišića izgrađuje zid unutrašnjih organa, pa se jos naziva i visceralni glatki mišić.

Glatka mišićna stanica se razlikuje od skeletne mišićne stanice po sljedećim karakteristikama:

• stanice su kraće
• vretenaste
• imaju jedno centralno postavljeno jedro
• na membrani nema T-tubula

Imaju slabo razvijen sakroplazmatski retikulum u kojem nema dovoljno Ca++ za mišićnu kontrakciju pa se on unosi dodatno iz ekstracelularne tekućine. Nemaju sarkomere, nemaju Z-membranu, nego se aktinske niti jednim svojim krajem vežu za zgusnuta tjelašca, a između aktinskh niti se nalazi jedna miozinska nit. U sastavu aktinskih niti nemaju troponin C, nego se Ca++ veze za kalmodulin; dolazi do aktivacije miozinske niti.

Mehanizam kontrakcije glatkog mišića

• nakon sto uđe ucitoplazmu, Ca++ se veže za kalmodulin,
• kompleks Ca-kalmodulin aktivira enzim miozin-kinazu,
• miozin-kinaza fosforilira jedan od lakih lanaca na miozinskoj glavici koji se naziva regulacijski lanac. To dovodi do pojave klizanja aktinskih i miozinskih niti,
• do relaksacije dolazi aktiviranjem miozin-fosfataze , enzima smještenog u tekućini glatke mišićne stanice, koja deformiše regulacijski lanac što uzrokuje prestanak kontrakcije i vraćanje Ca++ u ekstracelularnu tekućinu.

Međutim proces razdvajanja aktivna i miozina traje znatno duže nego kod skeletnih vlakana, zbog slabe ATP-azne aktivnosti miozinske glavice. Zbog toga kontrakcija traje duže i troši manje energije. Ovaj produženi kontakt aktina i miozina se naziva zaključani most.

Za razliku od skeletnih mišića do čije kontrakcije mogu dovesti samo nervni impulsi, kontrakciju glatkih mišića mogu proizvesti različiti faktori, a to su :

• nervni faktori- nervni impulsi iz VNS-a tj simpatikusa i parasimpatikusa
• humoralni faktori- hormoni, neurotransmiteri, promjene u sastavu ekstracelularne tekućine
• mehanički faktori- rastezanje mišićnih vlakana.